Alimlər bioloji parçalanmaya məruz qalan dözümlü plastik material hazırlayıblar
Elm & Texnologiya
08.09.2025
Emil Nəcəfov
Yaponiyadan olan bir qrup biomühəndis bağırsaq çöpü bakteriyalarını sintez edib. Bu bakteriyalar sənayedə geniş istifadə olunan termoplastik material - polietilentereftalatın (PET) alternativini istehsal edə bilirlər. Bu materialdan qab-qacaq və qablaşdırma hazırlanır. Yeni material yalnız təbii şəraitdə parçalanmır, həm də üstün fiziki keyfiyyətlərə malikdir. Üstəlik, bakteriyalar onu qlükoza əsasında misilsiz miqdarda və əlavə yan məhsullar olmadan istehsal edə bilirlər. Plastikin davamlılığı bu materialın əsas üstünlüklərindən biridir, lakin eyni zamanda ekologiya mühafizəçilərinin narahatlığının səbəbidir. Bundan başqa, o, neft məhsullarından hazırlanır ki, buna münasibət isə geosiyasətdən asılıdır. Bir çox tədqiqat qrupu təbii şəraitdə tez bir zamanda tərkib hissələrinə parçalanan plastik əvəzi axtarır, lakin çox vaxt aşağı çıxım, zəif təmizlik səviyyəsi və nəticədə yüksək maya dəyəri ilə üzləşirlər.
“Biokütlə əsaslı istehsal metodlarının əksəriyyəti karbon, oksigen və hidrogendən ibarət molekullara yönəlib. Lakin yüksək performanslı plastiklərin istehsalı üçün azot kimi digər elementləri də əhatə edən çox perspektivli birləşmələr mövcuddur, amma onların bioloji istehsalı üçün səmərəli strategiyalar yoxdur. Saf kimyəvi reaksiyalar isə qaçılmaz olaraq arzuolunmaz yan məhsullar yaradır” - deyə Kobe Universitetindən Tsutomu Tanaka bildirib. Tanaka və həmkarları məsələyə yeni yanaşma tətbiq ediblər: azotun mənimsənilməsi və birləşmənin əvvəldən axıra qədər yaradılması üçün hüceyrə metabolizmini istifadə etməyə qərar veriblər. Perspektivli birləşmə kimi isə onlar piridindikarbon turşusunu (PKKT) seçiblər. Bu maddə bioloji yolla parçalanandır və onun əsasında hazırlanmış materiallar PET-in fiziki xüsusiyyətlərinə bərabər, hətta bəzən ondan üstün göstəricilər nümayiş etdirir.
Alimlər PDKK-ni bioreaktorlarda biomühəndislərin əvvəlki nailiyyətlərindən 7 dəfədən çox yüksək konsentrasiyalarda əldə edə biliblər. “İşimizin əhəmiyyəti ondadır ki, metabolik reaksiyaların arzuolunmaz yan məhsullar yaranmadan azotun daxil edilməsində istifadə oluna biləcəyini nümayiş etdirmişik. Bu isə hədəf birləşmənin təmiz və səmərəli sintezini təmin edir” - deyə Tanaka bildirib. Proses zamanı qrup bir sıra problemlərlə üzləşib, onların ən çətini isə ondan ibarət olub ki, fermentlərdən biri hidrogen peroksid istehsal edirdi. Bu birləşmə onu istehsal edən fermentə hücum edərək onu deaktivləşdirirdi. Alimlər bu çətinliyi kultivasiya şəraitini optimallaşdırmaqla aradan qaldıra biliblər, lakin etiraf edirlər ki, onların tapdıqları həll iri miqyaslı istehsal üçün yeni iqtisadi və logistika problemləri yarada bilər.
Linki kopyala
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
OpenAI-nin ilk süni intellekt çipi gələn il işıq üzü görəcək
OpenAI-nin ilk süni intellekt çipi gələn il işıq üzü görəcək
OpenAI-nin süni intellekt sistemlərində hesablamaları sürətləndirmək üçün çip təqdim etmək niyyətinə dair şayiələr bu həftə yenidən gündəmə gəlib, çünki Broadcom şirkəti oxşar çiplərin ümumi dəyəri 10 milyard dollar olan müqavilə çərçivəsində yeni və sirli müştəriyə satılacağını açıq şəkildə etiraf edib.
Amazon-un Project Kuiper peyk interneti qoşulma sürətinə görə Starlink-i geridə qoyub
Amazon-un Project Kuiper peyk interneti qoşulma sürətinə görə Starlink-i geridə qoyub
Amazon özünün peyk internet sistemi olan Project Kuiper üzrə uğurlu sınaqlar keçirib və bu sınaqlar zamanı rekord məlumat yükləmə sürətinə nail olunub.
Kvant kompüterləri hələ hazır olmadıqları halda onların proqram təminatları üçün milyonlarla dollar xərclənir
Kvant kompüterləri hələ hazır olmadıqları halda onların proqram təminatları üçün milyonlarla dollar xərclənir
Onilliklər ərzində kvant hesablamaları sahəsində tərtibatçıların səyləri əsasən aparat təminatının yaradılmasına yönəlmişdi. Bu istiqamətdə müəyyən irəliləyiş əldə edildikdən sonra isə diqqət belə sistemlərin işləməsi üçün lazım olan proqram təminatına yönəldi.
Robotlar Çinə bütün dünyanı böyük miqdarda ucuz məhsullarla təmin etməyə imkan verir
Robotlar Çinə bütün dünyanı böyük miqdarda ucuz məhsullarla təmin etməyə imkan verir
Çin robot istehsalçıları yerli müəssisələrə daha çox məhsulu daha aşağı qiymətlərlə istehsal etmək imkanı verən əsas hərəkətverici qüvvəyə çevriliblər - nəticədə ölkə dünya ixracındakı payını, o cümlədən əmək tutumlu istehsal sahəsində artırıb.
6G-nin hazırlanması üzrə aktiv işə start verilib
6G-nin hazırlanması üzrə aktiv işə start verilib
Yeni rabitə standartlarını hazırlayan şirkətlərin assosiasiyası 3GPP avqustun 25-dən 29-dək Hindistanın Banqalor şəhərində 6G RAN (Radio Access Network) üzrə işçi qrupunun ilk iclasını keçirib.
Həftənin xəbərləri
