Bədənin Wi-Fi siqnalına təsiri əsasında insanın identifikasiyası texnologiyası hazırlanıb
Elm & Texnologiya
23.07.2025
Emil Nəcəfov
Roma Sapienza Universitetindən olan italyan alimlər WhoFi adlı bir sistem hazırlayıblar. Bu sistem insanları onların bədənlərinin yaratdıqları unikal Wi-Fi siqnalı təhriflərinə əsasən tanıya bilir. Texnologiyanın əsasında Channel State Information (CSI) adlı göstəricilərin - elektromaqnit dalğalarının amplituda və fazasının insan bədəni vasitəsilə keçərkən dəyişməsinin - analizi dayanır. Dərin neyron şəbəkələri, xüsusilə transformator arxitekturası əsasında çalışan modellər vasitəsilə sistem şəxsi siqnaturaları müəyyənləşdirir və insanı 95.5% dəqiqliklə yenidən tanıya bilir. Bu nəticə NTU-Fi adlı açıq məlumat bazasında əldə olunub. Wi-Fi Sensing texnologiyası sürətlə inkişaf edir. 2020-ci ildə IEEE 802.11bf standartı qəbul olunub və bu texnologiya üçün rəsmi qaydalar və terminologiya müəyyən edilib. IEEE sənədində Wi-Fi yalnız məlumat ötürmə vasitəsi kimi yox, həm də hərəkətlərin, jestlərin və biometrik xüsusiyyətlərin aşkar edilməsi üçün platforma kimi təqdim edilir.
Bu sistemin videokameralarla müqayisədə bir sıra üstünlükləri var: işıqlandırmadan asılı deyil, divarların arxasında belə işləyir və daha yüksək məxfilik təmin edir - çünki vizual görüntü yox, yalnız abstrakt radiosiqnal şablonu çıxarılır. WhoFi sisteminin əsas xüsusiyyəti yenidən identifikasiya (re-identification) funksiyasıdır: sistem konkret şəxsiyyətin kimliyini yox, eyni insanın müxtəlif vaxtlarda və fərqli yerlərdə təkrarən qeydə alındığını müəyyən edir. Bu xüsusiyyət, müşahidə kameralarının müxtəlif səbəblərdən şəxsi nə geyimə, nə də digər vizual əlamətlərə əsaslanaraq tanıya bilmədiyi hallarda xüsusilə aktualdır. Üstəlik, WhoFi sisteminin sabit vəziyyətdə olan obyektlərlə belə dəqiq işləməsi onun üstünlüklərindəndir - çünki insan bədəni siqnalı hərəkətsiz vəziyyətdə belə unikal şəkildə təhrif edir və bu təhriflər oxunacaq dərəcədə qalır.
Lakin bu cür texnologiyaların geniş tətbiqi məxfiliklə bağlı ciddi narahatlıqlar doğurur. Təhlükəsizlik mütəxəssislərinin fikrincə, insanın üzərində heç bir elektron cihaz olmasa belə, CSI oxunuşları vasitəsilə onun izlənməsi mümkündür. Nəzəri olaraq, bir hücumçu Wi-Fi trafikini dinləyərək CSI məlumatlarını analiz edə və şəxsi fəaliyyətləri nəzarətsiz şəkildə izləyə bilər. Wi-Fi sənayesi nümayəndələri isə bildirirlər ki, ağıllı evlər üçün nəzərdə tutulan qanuni Wi-Fi Sensing tətbiqləri şəxsiyyətin identifikasiyası üçün kifayət qədər məlumat təqdim etmir. Buna baxmayaraq, texnologiyanın imkanları bu ssenarilərdən xeyli uzağa gedə biləcək potensiala malikdir. WhoFi - Wi-Fi vasitəsilə biometrik tanımanı təmin edən ilk texnologiya deyil: daha əvvəl 75% dəqiqliklə işləyən EyeFi kimi sistemlər mövcud olub.
Lakin WhoFi bu sahədə əhəmiyyətli irəliləyiş göstərərək 95% dəqiqliyə çatıb ki, bu da texnologiyaya kommersiya şirkətləri və hökumət qurumları tərəfindən marağın artmasına səbəb ola bilər. WhoFi-nin son versiyası passiv identifikasiya imkanı təqdim edir və ESP32 kimi ucuz həllərlə, eləcə də standart Wi-Fi quraşdırmaları ilə işləyir ki, bu da onun geniş yayılma əngəllərini azaldır. Praktik baxımdan WhoFi təhlükəsizlik sistemlərində istifadə oluna bilər - məsələn, müəyyən bir məkana giriş zamanı şəxsiyyətin yoxlanması üçün və ya şəxsi məkanlarda “kütləvi” istifadəçilərin anonimliyinin aradan qaldırılması məqsədilə. Lakin bu texnologiyanın sui-istifadədən necə etibarlı şəkildə qorunacağı hələ dəqiq bilinmir.
Mümkün həll yolu kimi eyni anda bir neçə istifadəçidən CSI məlumatlarının icazəsiz əldə olunmasının qarşısını alan şifrələmə texnologiyası - MIMOCrypt kimi texniki məhdudiyyətlər təklif oluna bilər. Bu inkişaf elə bir gələcəyi yaxınlaşdırır ki, orada girişə nəzarət və identifikasiya fiziki təmas və vizual müşahidə olmadan, görünməz şəkildə həyata keçiriləcək. Çünki Wi-Fi sensorları hətta qonşu otaqda deyil, onlarla metr uzaqda yerləşə bilər. Bundan əlavə, gələcəkdə bu sistemin kütləvi tədbirlərdə iştirak edən şəxslərin dəqiq şəkildə təkrar identifikasiyasını təmin edəcəyi ehtimal olunur. Sistemi parik, makiyaj və ya üzü dəyişdirməyə yönəlmiş digər üsullarla aldatmaq mümkün deyil. Üstəlik, bu üsul kameraların quraşdırılması və video axınlarının təhlilindən qat-qat ucuzdur.
Linki kopyala
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
Fukuşima hadisəsindən 14 il sonra Yaponiya nüvə reaktorlarının inşasına geri qayıdır
Fukuşima hadisəsindən 14 il sonra Yaponiya nüvə reaktorlarının inşasına geri qayıdır
2011-ci ildə baş vermiş zəlzələ və sunami Fukuşima AES-in (Atom Elektrik Stansiyası) dağıdılmasına səbəb oldu və bu, Yaponiyanın bütün fəaliyyət göstərən və tikilməkdə olan atom elektrik stansiyalarının dayandırılmasına gətirib çıxardı.
ABŞ “Qızıl Qübbə” layihəsini SpaceX-siz həyata keçirmək istəyir
ABŞ “Qızıl Qübbə” layihəsini SpaceX-siz həyata keçirmək istəyir
ABŞ-da hərbçilərə hipersəs və qitələrarası raketləri ələ keçirməyə imkan verəcək “Qızıl Qübbə” adlı raketdən müdafiə sistemi üzərində iş aparılır.
Çin şirkəti döyüş ekzoskeletini təqdim edib
Çin şirkəti döyüş ekzoskeletini təqdim edib
Çinin Kestrel Defense şirkəti pilotsuz sistemlərin və müasir taktiki platformaların uzunmüddətli idarəolunması ilə məşğul olan hərbi mütəxəssislər üçün hazırlanmış yeni döyüş ekzoskeletini təqdim edib.
DNT əsaslı məlumat saxlama texnologiyalarının kütləviləşməsi hələ tezdir
DNT əsaslı məlumat saxlama texnologiyalarının kütləviləşməsi hələ tezdir
DNA Data Storage Alliance - SNIA (Storage Networking Industry Association) assosiasiyası nəzdində fəaliyyət göstərən bir icma - sintetik DNT əsaslı məlumat saxlama texnologiyası ilə bağlı icmal hazırlayıb.
Çin raketlərin ən effektiv təyini texnologiyasını hazırlayıb
Çin raketlərin ən effektiv təyini texnologiyasını hazırlayıb
Çinli alimlər, mövcud texnologiyalardan 20 000 dəfə daha sürətli obyekt aşkar edə bildiyini iddia etdikləri unikal infraqırmızı sensor təqdim ediblər. Bu yenilik, iddialara görə, iddialı ABŞ layihəsi olan “Qızıl qübbə”ni xeyli üstələyir və müşahidə sistemləri ilə raket əleyhinə müdafiə sahəsinə radikal dəyişiklik gətirə bilər.
Həftənin xəbərləri
