Çin irimiqyaslı kosmik missiyalar üzərində çalışır
Elm & Texnologiya
28.03.2025
Emil Nəcəfov
Çin uzaq kosmosun araşdırılmasına yönəlmiş, yadplanetli həyat və planetlərdə yaşayış qabiliyyətini araşdırmağı hədəfləyən uzunmüddətli strategiya hazırlayır. 2028-ci ildə Mars torpağının toplanması üçün “Tianwen-3” missiyası başlayacaq, 2029-cu ildə Yupiterə və onun Kallisto adlı peykinə uçuş planlaşdırılır, 2038-ci ildə isə Çin Marsda tədqiqat stansiyası qurmağı planlaşdırır. 2039-cu ildə Neptunun halqalarını, atmosferini və peykini araşdırmaq üçün nüvə enerjili missiyanın buraxılması mümkündür. Paralel olaraq ölkə ekzoplanetlər arasında “ikinci Yer” axtarışını davam etdirəcək. Çin Milli Kosmik İdarəsi (CNSA) tərkibində fəaliyyət göstərən Milli Dərin Kosmos Laboratoriyası (DSEL) Çin sosial şəbəkələrində “Habitability and search for extraterrestrial life - guiding the future development of China’s planetary exploration” adlı slayd yayımlayıb.
Paylaşımda mümkün missiyalar sadalanır və onların çoxu astrobioloji tədqiqatlarla bağlıdır. İlk missiya - “Tianwen-3” - 2028-ci ilin sonunda Marsa uçacaq, məqsəd isə torpaq nümunələri toplamaq və orada həyat izlərinin olub-olmadığını yoxlamaqdır. 2029-cu ildə “Tianwen-4” Yupiterə və onun Kallisto peykinə göndəriləcək. Bununla belə, “Tianwen-4” planlarında Uranın yanından keçəcək ikinci bir aparat nəzərdə tutulmamışdı. Çin bu cür bir aparat barədə 2024-cü ilin fevralında Vyanada keçirilmiş görüşdə məlumat vermişdi. Bu isə göstərir ki, müxtəlif sənədlərdə missiyalarla bağlı məlumatlar bir qədər fərqlənir. 2033-cü ildə isə Veneranın atmosferindən hissəciklərin toplanması və Yerə gətirilməsi üçün nəzərdə tutulmuş missiyanın buraxılması planlaşdırılır - məqsəd planetin mikro mühitini öyrənməkdir. Bu uçuş 2024-cü ilin oktyabrında dərc olunmuş kosmik elmin inkişafına dair ilk uzunmüddətli yol xəritəsinə daxil edilib.
2038-ci ildə Çin Marsda yerli resurslardan istifadə və uzunmüddətli ekoloji və bioloji tədqiqatlar aparmaq üçün tədqiqat stansiyası qurmağı planlaşdırır. Bu layihədə ekipajın iştirakı nəzərdə tutulmur. Paralel olaraq Çin Beynəlxalq Ay Tədqiqat Stansiyası (ILRS) layihəsini də hazırlayır - bu stansiya da ilkin mərhələdə avtonom rejimdə fəaliyyət göstərəcək. Onun inşası bir sıra kosmik uçuş missiyaları vasitəsilə həyata keçiriləcək. Təxminən 2039-cu ildə Neptuna nüvə enerjili bir missiyanın göndərilməsi mümkündür. Missiyanın məqsədi Neptunun halqalarını, atmosferini və Triton peykini öyrənməkdir. Alimlər Neptunda həyat üçün uyğun ola biləcək mühitlərin, məsələn, okeanların olub-olmadığını araşdırmaq istəyirlər. Çinli alimlər artıq buzlu planetlərə missiyalar göndərməyi təklif ediblər, lakin hələlik bu təkliflərdən heç biri təsdiqlənməyib. Bu layihələrin bəziləri artıq təsdiqlənsə də, digərləri həm texniki, həm də maliyyə baxımından ciddi çətinliklərlə üzləşir.
Məsələn, Neptuna uçuş yolunda Çin uzaq kosmos üçün nüvə mühərriklərinin yaradılmasında irəliləyiş əldə etməlidir. Daha əvvəl “Chang’e” Ay missiyalarında və Mars aparatının hazırlanmasında Çin, məsələn, radioizotop generatorlar kimi texnologiyalarda Rusiya texnologiyalarına güvənmişdi. Başqa problemlər də mövcuddur: Bu qədər böyük məsafədə kosmik aparatla necə rabitə saxlamaq, planetləri Yer mikroblarından necə qorumaq (planetar mühafizə protokolları) və kosmosda uzun illər işləyə biləcək cihazları necə yaratmaq məsələləri hələ də açıq qalır. Paralel olaraq Çin 2028-ci ildə buraxılması planlaşdırılan “Yer 2.0” adlı ekzoplanet teleskopu hazırlayır. Bu missiyanın məqsədi potensial “ikinci Yer”i tapmaqdır. 2030-cu ilə qədər isə Çin başqa planetlərdəki şəraiti imitasiya etmək və orada həyatın mövcud olub-olmadığını öyrənmək üçün xüsusi bir laboratoriya qurmaq istəyir.
Mənbə: Space News
Linki kopyala
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
İlk dəfə insan bədəninə donuz qaraciyəri köçürülüb
İlk dəfə insan bədəninə donuz qaraciyəri köçürülüb
Çinli alimlər beyin ölümü keçirmiş bir insanın orqanizmində 10 gün ərzində fəaliyyət göstərmiş uğurlu qaraciyər ksenotransplantasiyası barədə məlumat veriblər.
Donor orqanlar üçün beyinsiz bədənlərin yetişdirilməsi təklif edilib
Donor orqanlar üçün beyinsiz bədənlərin yetişdirilməsi təklif edilib
Süni orqan və bədən hissələrinin yetişdirilməsi ideyası artıq uzun müddətdir ki, mövcuddur və tibbin bir çox sahələrində tətbiq olunur. Lakin son zamanlarda alimlər bu sahəni daha da irəli aparmaq niyyətində olduqlarını bildiriblər - onlar beyni olmayan, tam insanabənzər bədənlərin yetişdirilməsini təklif edirlər.
Alimlər cavan superkütləli qara dəlikləri aşkar ediblər
Alimlər cavan superkütləli qara dəlikləri aşkar ediblər
1 il əvvəl James Webb kosmik teleskopu erkən kainatda “kiçik qırmızı nöqtələr” (Little Red Dots, LRD) adlandırılan yeni obyektlər aşkar etdi. Onlar teleskopun sensorlarında həqiqətən də son dərəcə yüksək qırmızıya sürüşmə ilə görünən nöqtələr kimi qeydə alınmışdı.
Okean axınları küləkdən 2.5 dəfə daha çox enerji generasiya edə bilirlər
Okean axınları küləkdən 2.5 dəfə daha çox enerji generasiya edə bilirlər
Florida Atlantik Universitetinin alimləri 30 il ərzində toplanmış 43 milyon okean axını ölçümünü təhlil edərək, bərpa olunan enerji istehsalı üçün ən yüksək potensiala malik bölgələri müəyyən ediblər.
James Webb teleskopu "kosmik tornado"nun fotosunu çəkib
James Webb teleskopu "kosmik tornado"nun fotosunu çəkib
James Webb kosmik teleskopu yenidən öz qabaqcıl alətinin möhtəşəm imkanlarını nümayiş etdirib. Onun köməyi ilə ulduzların formalaşdığı yeni bir bölgənin ən detallı görüntüsü əldə olunub - bu görüntü yeni doğulmuş ulduzların radiasiyası təsiri altında olan toz və qaz buludlarının dinamik hərəkətini əks etdirir.
Həftənin xəbərləri
