Çinlilər insan beyni kimi çalışan soyuducu ölçüsündə superkompüter hazırlayıblar
Elm & Texnologiya
28.10.2025
Emil Nəcəfov
Keçən əsrin ilk yarısında yaradılmış ilk kompüterlər nəhəng sahələri tuturdular. Müasir superkompüterlərin meydana çıxması ilə vəziyyət əhəmiyyətli dərəcədə dəyişməsə də, çinli tərtibatçılar ölçüləri kiçik məişət soyuducusu ilə müqayisə edilə bilən, kompakt və enerjiyə qənaətcil superkompüter yaratmağa nail olublar. Məlumata görə, BIE-1 (BI Explorer) adlı hesablama sistemi Makao şəhərində keçirilən sənaye forumunda Quandun İntellektual Elmlər və Texnologiyalar İnstitutunun nümayəndələri tərəfindən təqdim edilib. Daha iri superkompüterlərlə rəqabət apara bilən bu sistem dil modellərinin öyrədilməsi və inferens proseslərini yerinə yetirə bilir, həm də bunu 10 qat az enerji sərf etməklə həyata keçirir. Çinli alimlər tərəfindən hazırlanmış neyron şəbəkə insan beyninə xas olan alqoritmlərdən istifadə edir. Tərtibatçıların sözlərinə görə, belə kompakt superkompüterlərdən təkcə kiçik ofislərdə və evdə deyil, həm də mobil mühitlərdə istifadə etmək mümkündür.
Bu cür sistemin yaranması qabaqcıl hesablama resurslarına çıxışı xeyli asanlaşdırır. BIE-1-in yaradılmasında Zhuhai Hengqin Neogenint Technology və Suiren Medical Technology kimi şirkətlər iştirak ediblər - bu şirkətlərin əsasını daha öncə qeyd edilmiş Çin universitetinin məzunları qoyublar. Kompakt superkompüter adi məişət enerji mənbəyindən ala bilir, baxmayaraq ki, tərtibatçılar onun tam texniki xüsusiyyətlərini açıqlamırlar. Məlum olan odur ki, cihazın daxilində 1152 prosessor nüvəsi, DDR5 standartlı 4.8 TB yaddaş və ümumi tutumu 204 TB olan yaddaş qurğuları yerləşir. Neyron şəbəkə tərtibatçılarının insan beynindən ilhamlanaraq tətbiq etdikləri alqoritmlər yüksək intuitivlik səviyyəsinə çatmağa və aydın şəkildə izah edilə bilən məntiqi nəticələr əldə etməyə imkan verir.
Sistemin öyrədilməsi üçün az miqdarda məlumat kifayət edir. Tərtibatçıların sözlərinə görə, sistem eyni vaxtda müxtəlif növ məlumatlarla - mətn, şəkil və nitqlə - işləyə bilir. Dil modellərinin öyrədilməsi prosesi bu sistem vasitəsilə daha sürətli və səmərəli şəkildə həyata keçirilir. BIE-1 təlim əməliyyatlarında saniyədə 100 000 token, inferens zamanı isə 500 000 token emal edə bilir. Bu göstəricilər ona çoxsaylı GPU sürətləndiriciləri ilə təchiz edilmiş daha iri və enerji tələbkar sistemlərlə rəqabət aparmaq imkanı verir. Bundan əlavə, ən yüksək hesablama yükü zamanı belə BIE-1-in daxili prosessorunun temperaturu 70 dərəcə Selsidən yuxarı qalxmır və soyutma sistemi artıq səs yaratmır. Yaradıcıların sözlərinə görə, bu kompakt superkompüter məktəblilərin tədrisində, tibb sahəsində və ofis işçilərinə texniki dəstək məqsədilə istifadə oluna bilər.
Linki kopyala
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
Çin növbəti 5 il üçün texnoloji prioritetlərini təyin edib
Çin növbəti 5 il üçün texnoloji prioritetlərini təyin edib
2026-2030-cu illər arasında Çin yeni energetika, yeni materiallar, aerokosmik sənaye və aşağı hündürlüklü aviasiya kimi sahələrə xüsusi diqqət ayırmağı planlaşdırır.
Çinin Falcon 9 analoqu ilk yanma sınaqlarından keçib
Çinin Falcon 9 analoqu ilk yanma sınaqlarından keçib
SpaceX Falcon 9 raketinin qaytarılan birinci pilləsinin Çin analoqu ilk dəfə kompleks yanma sınaqlarından keçib. Perspektivli raketin kosmosa buraxılışı bu ilin sonunadək gözlənilir və bu prosesə yay aylarında keçirilmiş sınaqlarda baş vermiş uğursuzluqlar belə mane ola bilməyib.
ABŞ şirkəti insanabənzər ilk hərbi robotları hazırlayır
ABŞ şirkəti insanabənzər ilk hərbi robotları hazırlayır
Robototexnikanın hərbi münaqişələrdə iştirak etməsi artıq heç kimi təəccübləndirmir. Mütəxəssislərin qiymətləndirmələrinə görə, döyüş meydanında itkilərin təxminən 70-80%-i pilotsuz uçuş aparatlarının (PUA) payına düşür.
Çin şirkəti iPhone qiymətində insanabənzər robotunu təqdim edib (VİDEO) - QİYMƏTİ
Çin şirkəti iPhone qiymətində insanabənzər robotunu təqdim edib (VİDEO) - QİYMƏTİ
Pekin startapı Noetix Robotics cəmi 9998 yuan (1370$) dəyərində olan Bumi adlı humanoid (insanabənzər) robotu təqdim edib - bu qiymət bir flaqman smartfonun və ya noutbukun qiymətinə bərabərdir.
Nike dünyanın elektrik mühərrikli ilk ayaqqabısını təqdim edib
Nike dünyanın elektrik mühərrikli ilk ayaqqabısını təqdim edib
Nike gündəlik istifadə üçün nəzərdə tutulmuş, dünyanın elektrik mühərrikli ilk ayaqqabı sistemini təqdim edib. Project Amplify adlanan bu ayaqqabı istehsalçının sözlərinə görə, “ikinci baldır əzələləri” kimi fəaliyyət göstərən yüngül robotlaşdırılmış sistemi istifadə edir və hərəkət zamanı fiziki gərginliyi azaldır.
Həftənin xəbərləri
