Poladdan daha möhkəm yeni polimer hazırlanıb
Elm & Texnologiya
13.08.2025
Emil Nəcəfov
Amerikalı alimlər karbon lifindən hazırlanmış elə bir material yaradıblar ki, o, yalnız zədələnmələri dəri kimi bərpa etmir, həm də istiliyin təsiri ilə ilkin formasına qayıda bilir. Üstəlik, bu material möhkəmlik baxımından poladdan üstündür. Yeni təkrar emal oluna bilən material - karbon lifi əsaslı təkmilləşdirilmiş kompozit “aromatik termosərtləşən sopoliester” (ATSP) adlanır və müdafiə sənayesi, aerokosmik və avtomobil sənayelərində tətbiq oluna bilər. “Əslində maraqlı olan odur ki, bu material təkcə çox möhkəm deyil, həm də adaptivdir” - deyə kompozitin yaradıldığı laboratoriyanın rəhbəri Mohammad Naraghi bildirib. “Zədələnmiş təyyarələrin bərpasından tutmuş nəqliyyat vasitələrində sərnişin təhlükəsizliyinin artırılmasına qədər bu xüsusiyyətlər onu materialşünaslıq və dizayn sahəsində gələcək inkişaflar üçün son dərəcə dəyərli edir”.
ATSP polimeri - ənənəvi plastiklərin ən yaxşı xüsusiyyətlərini birləşdirən yeni material sinfinə aiddir: termoplastların elastikliyi və termosərt materialların sabitliyi. Bu xüsusiyyətlərin möhkəm karbon lifləri ilə birləşməsi nəticəsində poladdan bir neçə dəfə möhkəm, lakin alüminiumdan daha yüngül bir material əldə olunur. Molekulyar dəyişmə əlaqələri sayəsində bu material sadəcə qızdırılmaqla çatları və deformasiyaları aradan qaldıra bilir və ilkin möhkəmliyinə yaxın, hətta ondan daha yüksək səviyyədə bərpa olunur. Texas Universiteti və Talsa Universitetinin mütəxəssisləri tərəfindən hazırlanmış bu material həm də təkrar emala yararlıdır və ənənəvi plastiklərlə müqayisədə ətraf mühit üçün daha az zərərlidir.
Onun kimyəvi tərkibi dəfələrlə formalaşdırma dövründən sonra belə sabit qalır, bu da tullantıların azalacağı deməkdir. Sınaqlar zamanı tədqiqatçılar formanın bərpası prosesini başlatmaq üçün kompoziti 160 dərəcə Selsi temperaturuna qədər qızdırıblar. Nəticələr göstərib ki, ATSP nümunələri dağılmadan yüzlərlə yük və istilik dövrünə dözə bilir və bərpa prosesi zamanı daha da möhkəmlənir. Başqa bir təcrübədə isə zədələnmiş nümunələr stress-testdən sonra 280 dərəcə temperatur təsirinə məruz qoyulub. İki tam bərpa dövründən sonra material əvvəlki möhkəmliyini demək olar ki, tam şəkildə bərpa edib. Beşinci dövrə gəldikdə isə, istehsal qüsurlarının yaratdığı mexaniki yorğunluq səbəbindən bərpa effektivliyi təxminən 80%-ə düşüb. Lakin kimyəvi sabitlik dəyişməz qalıb. Bu material avtomobil və təyyarə istehsalında, həmçinin müdafiə sənayesində tətbiq oluna bilər.
Linki kopyala
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
Çin öz sənayesini sürətli şəkildə robotlaşdırır
Çin öz sənayesini sürətli şəkildə robotlaşdırır
Beynəlxalq Robototexnika Federasiyasının (IFR) ilkin məlumatlarına görə, 2024-cü ildə Çin qlobal tənəzzülə baxmayaraq sənaye robotlarının quraşdırılmasında artım nümayiş etdirib.
Çin bütün gücünü robototexnikaya yönəldib
Çin bütün gücünü robototexnikaya yönəldib
Pekində Dünya Robot Texnologiyaları Konfransı (World Robot Conference, WRC) açılıb və burada onlarla Çin startapı humanoid (insanabənzər) robotlarını təqdim edib.
Unitree yeni 4 ayaqlı robotunun unikal imkanlarını sərgiləyib (VİDEO)
Unitree yeni 4 ayaqlı robotunun unikal imkanlarını sərgiləyib (VİDEO)
Unitree Robotics, yeni A2 Stellar Explorer adlı 4 ayaqlı robotun çətin relyefli ərazidə hərəkət qabiliyyətini nümayiş etdirən bir video təqdim edib.
Çinlilər makaka beynini imitasiya edən neyromorf prosessor hazırlayıblar
Çinlilər makaka beynini imitasiya edən neyromorf prosessor hazırlayıblar
Çjetszyan Universitetinin alimləri neyromorf kompüter yaradıblar. Yaradılmış neyromorf kompüter sinir fəaliyyətinin mürəkkəblik səviyyəsi baxımından makaka beyninə yaxınlaşır.
Çin Starlink ilə mübarizə yollarını axtarır
Çin Starlink ilə mübarizə yollarını axtarır
2022-ci ilin fevral ayından etibarən, Starlink layihəsinin Şərqi Avropada strateji və taktiki əhəmiyyəti aydın şəkildə üzə çıxdıqdan sonra bu layihədən yaranan təhlükəni həm ABŞ-ın rəqibləri, həm də müttəfiqləri hiss etməyə başlayıblar.
Həftənin xəbərləri
