Alimlər Günəş sisteminin 9-cu planetinə namizədi təyin ediblər
Elm & Texnologiya
29.04.2025
Emil Nəcəfov
Sirli doqquzuncu planetin axtarışı astronomları illərdir həyəcanlandırır. Görünür, alimlər nəhayət ciddi bir ipucu tapıblar. Terry Long Phan və onun həmkarları Cambridge University Press-də yeni bir araşdırma dərc ediblər ki, bu da uzun müddətdir davam edən kosmik axtarışlara yeni impuls verir. Komanda bütün səmanı əhatə edən IRAS və AKARI tədqiqatlarının uzaq infraqırmızı diapazonundakı məlumatlardan istifadə edib. Nəticədə, onlar çətin tapılan doqquzuncu planet roluna çox perspektivli bir namizəd aşkar ediblər. Astronomlar uzun zamandır ehtimal edirdilər ki, Günəş sistemində Neptunun orbitindən kənarda nəsə gizlənir.
Doqquzuncu planetin mövcudluğu ilə bağlı ilk fərziyyə 2016-cı ildə astronomlar Konstantin Batygin və Mike Brown tərəfindən irəli sürülmüşdü. Onlar bir neçə transneptun obyektində (TNO) qeyri-adi orbital sıxlaşma müşahidə etmişdilər. Aydın olmuşdu ki, bu uzaq obyektlərə görünməyən böyük kütləli bir cismin qravitasiya təsiri var. Güman edilir ki, bu obyekt Yerə nisbətən xeyli böyükdür və Plutonun orbitindən çox uzaqda yerləşir. Alimlər illərlə ən güclü teleskoplardan istifadə edərək intensiv axtarışlar aparıblar, lakin doqquzuncu planet hələ də tapılmayıb. Son araşdırmada astronomlar innovativ bir yanaşma tətbiq ediblər.
Onlar bütün səmanın infraqırmızı tədqiqatları olan IRAS və AKARI arasında 23 illik fasilədən istifadə ediblər. Bu qədər böyük zaman fərqi tədricən hərəkət edən obyektləri axtarmağa imkan verib - hər il təxminən 3 bucaq dəqiqəsi sürüşən obyektlər ki, bu da böyük kütləyə malik uzaq bir planetdən gözlənilən hərəkətdir. Bucağın ölçü vahidi olan bucaq dəqiqəsi 1/60 dərəcəyə bərabərdir. Bir dərəcə 1/360 tam dövrə bərabər olduğuna görə, bir bucaq dəqiqəsi 1/21600 tam dövrəyə bərabərdir. Əlavə olaraq, əsas məqam AKARI Far-Infrared Monthly Unconfirmed Source List (AKARI-MUSL) kataloqundan istifadə edilməsi olub - bu kataloq zəif və hərəkət edən mənbələrin identifikasiyası üçün nəzərdə tutulub.
Tədqiqatçılar doqquzuncu planetin gözlənilən parlaqlığını və hərəkətini 7-dən 17 Yer kütləsinə qədər kütləsi və Günəşdən 500-700 astronomik vahid məsafədə yerləşməsi ehtimalına əsaslanan modellərlə diqqətlə qiymətləndiriblər. Bu kriteriyalara əsaslanaraq, komanda əvvəlcə 13 namizəd cütlüyü seçib. Sonrakı seçim mərhələsində, o cümlədən ilkin şəkillərin vizual yoxlanışından sonra, onlar siyahını bir xüsusilə güclü namizədə qədər daraldıblar. Bu namizəd bütün gözlənilən fərqləndirici xüsusiyyətləri nümayiş etdirib. IRAS və AKARI mənbələri arasında 42 ilə 69.6 bucaq dəqiqəsi arasında bucaq ayrılması müşahidə olunub və iki dövr ərzində həmin mövqedə təkrar aşkar edilmə olmayıb.
AKARI xəritələri obyektin yalnız gözlənilən zaman çərçivəsində görünən və yavaş hərəkət edən bir cisimə uyğun gəldiyini təsdiqləyiblər. Lakin alimlər hələlik doqquzuncu planetin tapıldığını elan etməyə tələsmirlər. Tədqiqatçılar bildirirlər ki, IRAS və AKARI-dən əldə edilən məlumatlar obyektin orbitinin tam müəyyən olunması və ya onun doqquzuncu planet kimi qəti identifikasiyası üçün kifayət deyil. Alimlər qeyd edirlər ki, bu məqsəd üçün DECam kamerası ilə müşahidələrə ehtiyac var - bu güclü alət ekspozisiyadan cəmi 1 saat sonra hərəkət edən obyektləri aşkar edə bilir.
Mənbə: Arxiv.org
Linki kopyala
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
Həyat üçün vacib molekullar kosmik vakuumda da formalaşa bilərlər
Həyat üçün vacib molekullar kosmik vakuumda da formalaşa bilərlər
Adətən hesab olunur ki, mürəkkəb kimyəvi proseslər yalnız planetlərə və ya enerjisi və maddəsi dinamik qarşılıqlı təsir göstərən digər səma cisimlərinə xasdır. Lakin görünür ki, bu belə deyil - alimlər getdikcə daha çox müxtəlif yerlərdə, hətta kosmik məkanda da prebiotik kimyanın izlərini tapırlar.
Çində 7 yaşlı uşağa dünyanın ən kiçik süni ürəyi implant edilib
Çində 7 yaşlı uşağa dünyanın ən kiçik süni ürəyi implant edilib
Çində hər il 40 000 uşaq ürək çatışmazlığı diaqnozu ilə xəstəxanaya yerləşdirilir, lakin donor çatışmazlığı səbəbindən onların yalnız 100-dən azı ürək köçürməsi ala bilir. İndi bir çoxu üçün yeni bir şans yaranır.
Mars və Sereranın araşdırılması üçün çoxplanetli missiya konsepsiyası təqdim edilib
Mars və Sereranın araşdırılması üçün çoxplanetli missiya konsepsiyası təqdim edilib
Bir qrup mühəndis Mars və Sereranın araşdırılmasını birləşdirən yeni çoxplanetli missiya konsepsiyasını təqdim edib. 2035-ci ilə planlaşdırılan missiya 6 astronavtı əhatə edir və qarşıya qoyulan məqsədlərə çatmaq üçün innovativ texnologiyaların istifadəsini nəzərdə tutur.
Tarixdə ilk dəfə tək şəkildə hərəkət edən Günəş kütləli qara dəlik kəşf edilib
Tarixdə ilk dəfə tək şəkildə hərəkət edən Günəş kütləli qara dəlik kəşf edilib
Astrofiziklərin hesablamalarına görə, bizim qalaktikamızda 1 milyarda qədər qara dəlik mövcud ola bilər və onların əksəriyyəti digər bir ulduzla və ya başqa bir qara dəliklə ikili sistemlər əmələ gətirir.
Super Yer tipli planetlərin sayı düşünüldüyündən daha çox imiş
Super Yer tipli planetlərin sayı düşünüldüyündən daha çox imiş
Astronomlar aşkar ediblər ki, ölçüsü təxminən Yer kürəsindən 2 dəfə böyük olan qaya tərkibli planetlər ulduzlarından əvvəl düşündüyümüzdən daha uzaqda mövcud ola bilirlər. Bu isə o deməkdir ki, Yer tipli planetlər kainatda əvvəlki ehtimallardan daha çox yayılıb.
Həftənin xəbərləri
