Çinlilər siçanda yeni qulaq yetişdirə biliblər
Elm & Texnologiya
09.07.2025
Emil Nəcəfov
Çinli tədqiqatçılar siçanlarda zədələnmiş xarici qulaq toxumalarını bərpa etməyə nail olublar. Onlar bunu retinoik turşunun sintezini tənzimləyən genetik keçidi aktivləşdirməklə həyata keçiriblər. Retinoik turşu isə toxumaların bərpası üçün əsas maddələrdən biridir. Bu kəşf sübut edir ki, orqanizmdə digər orqanların regenerasiyasını stimullaşdıra biləcək mexanizmlər mövcuddur. Gələcəkdə bu yanaşma insanlarda zədələnmiş toxumaların bərpası üçün də üsulların inkişafına səbəb ola bilər. Tədqiqatın əsasında retinoik turşunun - A vitamininin törəməsinin - toxumaların inkişafını və bərpasını tənzimləyən rolu dayanır. Alimlər müəyyən ediblər ki, siçanların regenerasiya qabiliyyətinin zəif olması onların orqanizmində kifayət qədər retinoik turşu istehsal olunmaması ilə bağlıdır.
Bunun ardından tədqiqat qrupu həmin turşunun sintezindən məsul olan genetik keçidi aktivləşdirdi və bu, qulaq seyvanının - o cümlədən qığırdaq toxumasının - tam bərpası ilə nəticələndi. Regenerasiya proseslərini təhlil etmək üçün yüksək dəqiqlikli hüceyrə vizuallaşdırması və müxtəlif sağalma mərhələlərində gen aktivliyinin öyrənilməsinə imkan verən müasir Stereo-seq texnologiyasından istifadə olunub. Qulaq seyvanı regenerasiya üçün ideal obyekt sayılıb. Çünki o, dəri, qığırdaq, əzələ və piy kimi müxtəlif toxumalardan ibarət olsa da, daxili orqanlarla müqayisədə daha sadə quruluşa malikdir. Üstəlik, bədənin xarici hissəsi olduğu üçün müşahidə və əməliyyat baxımından da əlverişlidir. Alimlər həmçinin maraqlanırlar ki, niyə məməlilər effektiv regenerasiya qabiliyyətini itiriblər, baxmayaraq ki, bu qabiliyyətin sağ qalmaq üçün açıq üstünlükləri var.
Bu itki təsadüfi olmaya, hələlik sirr olaraq qalan müəyyən bir təkamül məntiqinə əsaslana bilər. Bu suala aydınlıq gətirmək üçün regenerasiyanın əsasını təşkil edən genetik və molekulyar mexanizmlərin daha dərindən öyrənilməsi tələb olunur. Komanda gələcəkdə bu cür keçidlərin digər orqanlarda, məsələn, onurğa beynində də axtarılmasını planlaşdırır. Reti̇noi̇k turşu onurğalıların inkişafında əsas rol oynadığından, alimlər ümid edirlər ki, uyğun genlərin aktivləşdirilməsi daha mürəkkəb daxili toxumaların da bərpasını stimullaşdıra bilər. Lakin onlar qeyd edirlər ki, insan orqanlarının regenerasiyası olduqca çətin vəzifədir. Bu, insan toxumalarının daha mürəkkəb quruluşu və orqanların böyük ölçüləri ilə bağlıdır. Bundan əlavə, bu cür dərmanların insanlar üçün təhlükəsiz və effektiv dozasını müəyyən etmək üçün də ayrıca tədqiqatlar aparılmalıdır. Bu səbəbdən, siçanlar üzərində aparılan təcrübələrdən klinik praktikaya keçid üçün xeyli zamana ehtiyac olacaq.
Mənbə: South China Morning Post
Linki kopyala
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
3D çap vasitəsilə orqan toxumalarının yaradılması üsulu təqdim edilib
3D çap vasitəsilə orqan toxumalarının yaradılması üsulu təqdim edilib
3D çap texnologiyası inkişaf etməkdə davam edir və tətbiq sahələrini genişləndirir. Honkonq Universitetindən olan tədqiqatçılar 3D çap və orqanoidlərin kultivasiyası vasitəsilə insan orqanlarının işlək toxumalarının yaradılması üsulunu təqdim ediblər.
Koronavirusun yeni ştammı qeydə alınıb
Koronavirusun yeni ştammı qeydə alınıb
Birləşmiş Krallıqda Stratus adlanan koronavirusun yeni variantının aktiv şəkildə yayılması qeydə alınıb. Bu ştammın 2 alt versiyası var - XFG və XFG.3, və artıq XFG.3 ölkədə qeydə alınmış bütün halların təxminən 30%-ni təşkil edir.
Kainat artıq 7 milyard il sonra sıxılmağa başlaya bilər
Kainat artıq 7 milyard il sonra sıxılmağa başlaya bilər
Yeni tədqiqat, alimləri uzun müddətdir düşündürən bir suala cavab tapmış kimi görünür. Astronomik məlumatlar kainatın sonunun necə olacağını və bunun nə zaman baş verəcəyini göstərib.
Süd Yolunun mərkəzində yeni növ ulduzlar yerləşə bilərlər
Süd Yolunun mərkəzində yeni növ ulduzlar yerləşə bilərlər
Astrofiziklər hesab edirlər ki, qalaktikamızın mərkəzində gizlənən qaranlıq cırtdan ulduzlar kainatın ən sirli hadisələrindən biri olan qaranlıq materiyanın sirrini açmağa kömək edə bilər.
Qlobal CO2 emissiyası rekord həddə çatıb
Qlobal CO2 emissiyası rekord həddə çatıb
Enerji İnstitutu (EI) “2025-ci ildə Dünya Enerjisi üzrə Statistik Baxış” adlı yeni hesabatını dərc edib. Bu hesabat daha əvvəl 70 ildən artıq müddət ərzində BP şirkəti tərəfindən nəşr olunurdu. Araşdırma göstərib ki, bərpa olunan enerji mənbələrinə qoyulan böyük investisiyalara və müxtəlif səviyyələrdə sıfır emissiyaya doğru irəliləmək üçün verilmiş çoxsaylı vədlərə baxmayaraq, emissiyaların artım tendensiyası davam edir.
Həftənin xəbərləri
