Çinlilərin yeni texnologiyası Ay torpağından oksigen və yanacaq əldə edir
Elm & Texnologiya
17.07.2025
Emil Nəcəfov
Çinli alimlər Ay torpağından su çıxarıb onu oksigen və yanacağa çevirən bir texnologiya yaradıblar. Bu, yerli resurslardan istifadə sayəsində Ay bazalarının qurulmasını asanlaşdıra bilər. Mütəxəssislər “Chang’e 5” missiyası çərçivəsində Yerə gətirilmiş Ay reqoliti nümunələrindən istifadə edərək kompleks bir həll hazırlayıblar. Onların texnologiyası eyni anda torpaqdan su çıxarır və karbon qazını oksigenə və yanacaq üçün kimyəvi komponentlərə çevirir. Bu prosesin əsas elementi fototermal katalizdir - günəş işığını kimyəvi reaksiyalar üçün istiliyə çevirən proses. Alimlər Ay torpağında olan mineral - ilmenitin bu prosesdə katalizator kimi xüsusilə effektiv olduğunu xüsusi vurğulayıblar. Yeni metod eyni anda iki problemi həll edir:
- Nəfəs almaq üçün oksigenin istehsalı
- Texnika üçün yanacağın yaradılması.
Bu texnologiya Yer tədarüklərindən asılılığı əhəmiyyətli dərəcədə azalda bilsə də, alimlərin qarşısında ciddi texniki çağırışlar durur. Əvvəla, Ay torpağının müxtəlif bölgələrdə qeyri-bircins tərkibi sudan sabit şəkildə istifadəni çətinləşdirir. İkincisi, sistem əlavə resurs kimi astronavtların nəfəs verdikləri havadakı CO2-ni istifadə edir: fototermal kataliz vasitəsilə bu qaz karbon monoksidə (CO) və yanacaq üçün hidrogenə çevrilir, ayrılan oksigen isə həyat təminatı üçün istifadə olunur. Lakin hesablamalar göstərir ki, ekipaj tərəfindən istehsal olunan karbon qazının həcmi yanacaq və oksigenə olan tələbatı tam qarşılamaq üçün kifayət etməyə bilər.
Əlavə çətinliklərə səbəb olan digər amillər Ayın ekstremal şəraitidir - kəskin temperatur dəyişmələri, radiasiya və aşağı cazibə qüvvəsi. Tədqiqatın rəhbəri Lu Wang-ın sözlərinə görə, hazırda katalitik proseslərin effektivliyi tam şəkildə həyatın təmin olunması üçün yetərli deyil. Alimlər sistemi daha da effektivləşdirmək üzərində işlərini davam etdirirlər. Texniki maneələrin aradan qaldırılması və texnologiyanın maya dəyərinin azaldılması, gələcək Ay missiyalarında bu texnologiyanın praktik tətbiqi üçün əsas amil olacaq.
Linki kopyala
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
Samsung yeni S Pen stilus texnologiyası üzərində çalışır
Samsung yeni S Pen stilus texnologiyası üzərində çalışır
Yeni Galaxy Z Fold 7 Samsung-un indiyədək təqdim etdiyi ən incə və ən yüngül qatlana bilən smartfon olub. Lakin şirkət bu nəticəyə, o cümlədən S Pen stilusunun dəstəyindən imtina etməklə nail olub.
Çin istehsalı robotlar bazarı ələ keçirirlər
Çin istehsalı robotlar bazarı ələ keçirirlər
İnsanabənzər robotlar hazırlayan çoxsaylı Çin startapları dünya miqyasında insanların diqqətini cəlb etməyi bacarıb və satışlarını sürətlə artırırlar. Məsələn, Unitree şirkəti ötən yarım ildə insanabənzər robotların tədarük həcmini əhəmiyyətli dərəcədə artırıb, baxmayaraq ki, dəqiq rəqəmlər açıqlanmır.
Bütün dünya günəş və külək energetikasında Çindən geridə qalır
Bütün dünya günəş və külək energetikasında Çindən geridə qalır
Çin dünyada ən çox təbii yanacaq yandıran və atmosferi ən çox çirkləndirən ölkə olsa da, eyni zamanda günəş və külək enerjisi layihələrinin həyata keçirilməsi sahəsində böyük fərqlə liderdir.
İqlim dəyişikliyi məlumat emalı mərkəzlərinə mənfi təsir göstərir
İqlim dəyişikliyi məlumat emalı mərkəzlərinə mənfi təsir göstərir
XDI Systems-in hesabatına görə, məlumat emalı mərkəzləri (MEM) iqlim dəyişikliyindən getdikcə daha çox təhlükə altına düşürlər. “2025 Global Data Centre Physical Climate Risk and Adaptation Report” adlı sənəddə dünya üzrə 8868 MEM-in göstəriciləri təhlil edilib.
Elon Musk ilin sonuna Tesla-nın ən möhtəşəm təqdimatını anons edib
Elon Musk ilin sonuna Tesla-nın ən möhtəşəm təqdimatını anons edib
Elon Musk həyəcan yaratmaqda bənzəri olmayan ustadır və artıq Tesla şirkətinin növbəti təqdimatını anons etməyə başlayıb.
Həftənin xəbərləri
