Günəş sistemində yeni cırtdan planet kəşf edilib
Elm & Texnologiya
26.05.2025
Emil Nəcəfov
Plutonun orbitasından xeyli uzaqda alimlər yeni bir cırtdan planet kəşf ediblər. Obyekt arxiv materiallarında tapılıb və 2017 OF201 kimi qeydiyyata alınıb. Təqribən 700 km diametrində olan bu səma cismi Günəşə ən yaxın 44 astronomik vahid qədər yaxınlaşır və 1600 astronomik vahid qədər uzaqlaşır. Ulduz ətrafında bir tam dövrü 25 000 ilə başa vurur. Onu yalnız orbitinin 1%-lik hissəsində, Günəşə yaxınlaşdığı zaman müşahidə etmək mümkündür. Bu cür obyektlərin mövcudluğu Günəş sistemimizdə doqquzuncu planet axtarışlarını sual altına qoyur. Tədqiqatçılar 2017 OF201 obyektinin Dark Energy Camera Legacy Survey (DECaLS) və Kanada-Fransa-Havay teleskopu (CFHT) arxivlərində 20 dəfəyə qədər müşahidəsini aşkar ediblər.
2011-2018-ci illər arasında DECaLS və CFHT vasitəsilə ümumilikdə 19 müşahidə qeydə alınıb. Bu məlumatlar komandanın obyektin və onun orbitinin xüsusiyyətlərini yüksək dəqiqliklə müəyyən etməsinə imkan verib. “Günəşdən bu obyektə qədər olan məsafə, Günəşdən Yer orbitinə olan məsafədən 1600 dəfədən çoxdur” - deyə Nyu-Cersi ştatında yerləşən Perspektivli Tədqiqatlar İnstitutunun astrofiziki Sihao Cheng bildirib. Günəş sistemimizdə daha əvvəl kəşf edilmiş cırtdan planetlərə - son dövrlərdə bu kateqoriyaya daxil edilmiş Pluton da daxil olmaqla - xarakterik olan cəhət, orbitlərinin müəyyən qədər qruplaşmasıdır. Bu baxımdan, cırtdan planet 2017 OF201 son dərəcə uzanmış orbitə malik olması ilə digər cırtdan planetlərdən kəskin şəkildə fərqlənir. Onun belə qeyri-adi trayektoriyaya necə düşdüyünü yalnız ehtimal etmək olar.
Ola bilsin ki, bu, kütləvi bir səma cismi ilə qarşılaşma nəticəsində baş verib və ya orbitin formalaşması milyardlarla il ərzində addım-addım dəyişib. Bu cür obyektlər - yəni Koyper qurşağının dərinliklərinə qədər uzanan və yalnız Günəşə və Yerə yaxınlaşdıqları zaman orbitlərinin kiçik hissələrində müşahidə oluna bilən cisimlər - onu göstərir ki, Günəş sistemimizdə bu tip daha çox cırtdan planet ola bilər. Alimlər hələlik yalnız bir belə planet tapmış olsalar da, onun mövcudluğu belə Plutonun orbitindən xeyli uzaqda yerləşən doqquzuncu planet ideyasını təkzib edir. Modelləşdirmələr göstərib ki, əgər doqquzuncu planet həqiqətən mövcud olsaydı, bu cür cırtdan planeti 100 milyon il ərzində Günəş sistemindən çıxarardı. Bu, baş vermədiyinə görə, sistemimizdə daha bir tamhüquqlu planet axtarmaq çox güman ki, vaxt və enerji itkisi olacaq.
Mənbə: Science Alert
Linki kopyala
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
Qara dəlik ulduz daxilində gizli şəkildə formalaşa bilər
Qara dəlik ulduz daxilində gizli şəkildə formalaşa bilər
Alimlərin fikrincə, ətrafındakı hər şeyi udan qara dəliklər bəzən kütləvi ulduzların ölümündən sonra yox, onların daxilində səssiz və gizli şəkildə formalaşa bilər. Yəni ulduz hələ də canlı görünür, amma daxilində onun ölümünün simvolu - qara dəlik - gizlənir.
Birinin digəri daxilində dövr edən ikili ulduz sistemi kəşf edilib
Birinin digəri daxilində dövr edən ikili ulduz sistemi kəşf edilib
Astronomlar nadir bir ikiqat ulduz sistemini kəşf ediblər. Burada bir ulduz digərinin daxilində fırlanır. Söhbət Yerdən 455 işıq ili uzaqlıqda yerləşən bir pulsardan gedir. PSR J1928+1815 adlanan bu pulsar neytron ulduzunun bir növüdür.
Perseverance aparatı Marsda maraqlı kəşflərin ola biləcəyi əraziyə çatıb
Perseverance aparatı Marsda maraqlı kəşflərin ola biləcəyi əraziyə çatıb
NASA-nın Perseverance aparatı Marsda yeni bir bölgəyə çatıb. Alimlərin fikrincə, bu ərazi Qırmızı planetdəki ən qədim və maraqlı süxurların bəzilərini özündə birləşdirir. Bu qayalarda qeyri-yer mənşəli həyatın mövcudluğuna dair izlər ola bilər.
Heç gözlənilməz yerdə Süd Yolu qalaktikasının oxşarı kəşf edilib
Heç gözlənilməz yerdə Süd Yolu qalaktikasının oxşarı kəşf edilib
Astronomlar kainatın erkən dövründə - Böyük partlayışdan cəmi 2.6 milyard il sonra yaranmış nəhəng bir qalaktika aşkar ediblər. Bu artıq yaxşı formalaşmış spiral quruluşlu qalaktikadır və bəzi baxımdan Süd Yolu qalaktikasına bənzəyir.
Astronomlar yeni ən qədim qalaktikanı kəşf ediblər
Astronomlar yeni ən qədim qalaktikanı kəşf ediblər
MoM-z14 qalaktikası Böyük partlayışdan cəmi 280 milyon il sonra mövcud olub və belə qalaktikaların erkən kainatda bu qədər geniş yayılması astronomları təəccübləndirir. Daha əvvəl James Webb kosmik teleskopu inanılmaz dərəcədə uzaq, yəni ən qədim qalaktikalardan bir neçəsini aşkarlamışdı.
Həftənin xəbərləri
