Marsda tamamilə yeni mineral kəşf edilib
Elm & Texnologiya
11.08.2025
Emil Nəcəfov
Tədqiqatçılar Marsın səthində, yəqin ki, vulkanik fəaliyyət nəticəsində yaranmış, dəmir baxımından zəngin bir mineral aşkar ediblər. Astronomlar Marsın səthinin necə göründüyü barədə yaxşı təsəvvürə malikdirlər. Lakin onun dəqiq nədən ibarət olduğu hələ də böyük ölçüdə müəmmalı qalır. Alimlər Marsın səthində, onların fikrincə, tamamilə yeni bir mineral aşkar ediblər. Bu, qeyri-adi dəmir sulfat qatıdır. Mars səthini müşahidə edən orbital aparatlar vasitəsilə astronomlar qeyri-adi bir mineral - dəmir hidroksisulfatını aşkar ediblər. O, Qırmızı planetin ekvatoru boyunca uzanan geniş və dərin kanyonlar şəbəkəsi olan Mariner Vadiləri bölgəsində tapılıb. Alimlər hesab edirlər ki, bu bölgə uzaq keçmişdə maye su ilə örtülü olub.
Yeni mineralın kəşfi Marsın su ilə bağlı keçmişinə, həmçinin planet səthinin necə formalaşdığına dair ipucları verir. Kükürd tez-tez digər kimyəvi elementlərlə birləşərək sulfat formasında minerallar əmələ gətirir. Bu minerallar suda asanlıqla həll olur. Lakin Mars uzun müddətdir ki, quru bir planetdir, bu isə o deməkdir ki, sulfatlar orada maye su yoxa çıxandan bəri səthdə qala bilərdi. Alimlər Marsın sulfatla zəngin bölgələrini öyrənərək müəmmalı təbəqəli sulfatlar aşkar ediblər. Məlum olub ki, bunlar hidratlaşmış, yəni suyun təsirinə məruz qalmış sulfat təbəqələridir və onların altında dəmir hidroksisulfatları yerləşir.
Tədqiqatçılar bu mineralları laboratoriyada yenidən yaratdılar və müəyyən etdilər ki, Marsda aşkar olunmuş dəmir hidroksisulfatı yalnız oksigenin mövcudluğunda əmələ gələ bilər və bu mineralın yaranması üçün lazım olan reaksiya suyun yaranmasına gətirib çıxarır. Alimlər hesab edirlər ki, mineral yalnız çox yüksək temperatur təsiri altında əmələ gələ bilərdi, bu isə o deməkdir ki, dəmir sulfatları vulkanik fəaliyyət nəticəsində formalaşıb. Aşkar olunmuş birləşmənin strukturu və istilik xüsusiyyətləri onun tamamilə yeni bir mineral olduğunu göstərir. Lakin alimlər bunu təsdiqləmək üçün əlavə tədqiqatlar, o cümlədən həmin mineralın Yer üzündə tapılması üzərində iş aparmalıdırlar.
Linki kopyala
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
Potensial olaraq tarixin ən böyük kütləli qara dəliyi kəşf edilib
Potensial olaraq tarixin ən böyük kütləli qara dəliyi kəşf edilib
Bir qrup astronom, kəşf edilmiş ən kütləli 10 qara dəlikdən birinə daxil olan superkütləli qara dəliyi aşkar edib. Ölçmə dəqiqliyindəki səhv payını nəzərə aldıqda, o, ən kütləli qara dəlik adına namizəd ola bilər.
Yer kürəsinə ən yaxın ekzoplanet kəşf edilib
Yer kürəsinə ən yaxın ekzoplanet kəşf edilib
James Webb kosmik teleskopu Alfa Sentavr A ulduzunun ətrafında ekzoplanetin mövcudluğuna dair indiyədək ən güclü sübutları əldə edib.
Alimlər kainatın ən erkən qara dəliyini kəşf ediblər
Alimlər kainatın ən erkən qara dəliyini kəşf ediblər
Alimlər James Webb kosmik teleskopunun köməyi ilə kainatın yaranış dövründə mövcud olmuş bir superkütləli qara dəlik aşkar ediblər.
Təcrid planetlər öz planet sistemlərini formalaşdıra bilərlər
Təcrid planetlər öz planet sistemlərini formalaşdıra bilərlər
Astronomlar 6 təcrid planetin ətrafında toz diskəri aşkar ediblər. Bu, həmin planetlərin ətrafında peyklərin və ya hətta öz planet sistemlərinin formalaşa biləcəyinə işarə ola bilər.
Ən böyük qalaktika topalarından birinin fotosu təqdim edilib
Ən böyük qalaktika topalarından birinin fotosu təqdim edilib
Teleskoplar nə qədər dəqiq olarsa, kainatın quruluşunda bizim rolumuzun nə qədər kiçik və əhəmiyyətsiz olduğunu bir o qədər dərin hiss etdirərlər.
Həftənin xəbərləri
