Yadplanetli həyat növünün hansı planetlərdə axtarılmalı olduğu açıqlanıb
Elm & Texnologiya
14.03.2025
Emil Nəcəfov
Alimlər illərdir ki, yadplanetli həyat növünün axtarışındadırlar. Ənənəvi yanaşmaya görə, həyat Yerə bənzər planetlərdə axtarılır, çünki bizim planetimizdəki şəraitin başqa dünyalarda da canlı orqanizmlərin inkişafına kömək edə biləcəyi düşünülür. Lakin alimlər hesab edirlər ki, yadplanetli həyat Yer həyatından fərqli olsa da, onu tapmaq daha asan ola bilər - xüsusilə də Yerə tam bənzəməyən, qəribə xüsusiyyətlərə malik planetlərdə. Bu araşdırma "The Astrophysical Journal Letters" jurnalında dərc edilib. Tədqiqatçılar xarici həyat axtarışlarının daha çox "hikean" tipli planetlərə yönəldilməsinin vacib olduğunu bildirirlər.
Bu tip planetlər Yerdən daha böyükdür, səthi maye su okeanları ilə örtülüdür və zəngin hidrogen atmosferinə malikdirlər. Məhz bu cür mühitlərdə müəyyən növ mikroorqanizmlərin inkişaf edə biləcəyi ehtimal olunur. Tədqiqat müəllifləri hesab edirlər ki, həyatın mövcudluğunu göstərən ən yaxşı bioloji izlərdən biri metilhalogenid qaz birləşmələridir. Bu birləşmələr karbon və üç hidrogen atomunun xlor və ya brom kimi halogenlərlə bağlanmasından əmələ gəlir. Yer kürəsində bu qazlar bakteriyalar, dəniz yosunları, göbələklər və bəzi bitkilər tərəfindən istehsal olunur.
Alimlər bildiriblər ki, metilhalogenid bioloji izlərini hikean planetlərinin atmosferində aşkar etmək Yerə bənzər daha kiçik planetlərdə axtarmaqdan daha asandır. İnsanlar hikean planetlərinin şəraitində yaşaya bilməsələr də, bəzi mikrobların orada inkişaf edə biləcəyi ehtimal olunur. Tədqiqatçılara görə, müasir teleskoplar hikean planetlərində metilhalogenidlərin mövcudluğunu müəyyən edə bilər. Bu birləşmələr oksigen və ya metan kimi digər biosiqnallara nisbətən daha asan aşkar olunur. Metilhalogenidlər Yer kürəsində az miqdarda mövcuddur, lakin hikean planetlərində bu qazların atmosferdə toplanmasına imkan verən şərait ola bilər. Bu, onların uzaq məsafələrdən aşkar edilməsini asanlaşdırır.
Alimlərin fikrincə, bu qazları ifraz edən yadplanetli mikroorqanizmlər böyük ehtimalla anaerob həyat formalarıdır, yəni oksigensiz mühitdə enerji əldə edə bilən canlılardır. Bu canlıların necə göründüyünü təsəvvür etmək çətindir, lakin bu qazlar onların maddələr mübadiləsinin mümkün nəticəsi ola bilər. Metilhalogenidlər infraqırmızı işığı yaxşı udur və hidrogenlə zəngin atmosferlərdə böyük miqdarda toplanır, bu da alimlərin onları daha asan aşkar etməsinə kömək edir. Tədqiqat müəllifləri bildiriblər ki, əgər metilhalogenidlər bir neçə planetdə aşkar edilərsə, bu, mikrobioloji həyatın kainatda geniş yayılmış bir fenomen olduğunu göstərə bilər.
Mənbə: Earth.com
Linki kopyala
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
Yerdə ən çox rast gəlinən minerallardan biri Marsda aşkar edilib
Yerdə ən çox rast gəlinən minerallardan biri Marsda aşkar edilib
Alimlər NASA-nın Perseverance aparatı tərəfindən toplanmış məlumatları təhlil edərək Marsda ilk dəfə olaraq saf kvars kristallarının aşkar edildiyini müəyyən ediblər.
Elmə məlum ən kiçik qalaktika kəşf edilib
Elmə məlum ən kiçik qalaktika kəşf edilib
Biz 100 000 işıq ili ölçüsündə olan Süs Yolu qalaktikasında yaşayırıq. Bizə ən yaxın böyük qalaktika isə Andromeda qalaktikasıdır, onun ölçüsü təxminən 220 000 işıq ili olaraq qiymətləndirilir. Astronomlar Hubble kosmik teleskopu vasitəsilə Andromeda qalaktikasının peykləri olan bir qrup kiçik qalaktika aşkar ediblər.
Yer kürəsinə yaxın ulduz ətrafında 4 yeni planet kəşf edilib
Yer kürəsinə yaxın ulduz ətrafında 4 yeni planet kəşf edilib
Yerə ən yaxın ulduz sistemi Alfa Sentavrdır. Lakin bu, üçlü ulduz sistemidir. Barnard ulduzu isə bizə ən yaxın tək ulduzdur. Uzun illər ərzində astronomlar bu kiçik ulduzun ətrafında planetlərin fırlandığından şübhələnirdilər, lakin bunun heç bir sübutu yox idi.
Saturn planetinin 128 yeni peyki kəşf edilib
Saturn planetinin 128 yeni peyki kəşf edilib
Yupiter, Günəş sistemində ən çox peykə sahib olan planet yarışında Saturndan geridə qalıb. Son müşahidələr Saturnun 128 yeni peykinin aşkar edildiyini göstərib. Bu da onun ümumi peyklərinin sayını 274-ə çatdırıb.
Yer kürəsinə yaxın okean planetində həyat mövcud ola bilər
Yer kürəsinə yaxın okean planetində həyat mövcud ola bilər
2023-cü ildə alimlər bir tədqiqat təqdim edərək bildirmişdilər ki, K2-18b planetinin atmosferində dimetilsulfid adlı kimyəvi maddə aşkarlanıb. Bu maddə potensial canlı orqanizmlərlə əlaqələndirilir. O vaxtdan bəri alimlər bu planetdə həyatın olub-olmaması mövzusunda mübahisə aparırlar.
Həftənin xəbərləri
