main-post-cover

    Yeni DNT çap texnikası ilə məlumatların saxlanmasında inqilabi inkişaf yaşana bilər!

    Elm & Texnologiya
    20.11.2024
    Farid Pardashunas

         Elektron məlumat saxlama sistemləri davamlı inkişaf etsə də, yeni bir DNT çap texnikası bu sahədə inqilab etməyə hazırdır. Yeni texnika mətbəə kimi işləyir və hər kəsin asanlıqla tətbiq edə biləcəyi qədər sadədir.

         DNT-yə məlumat yazmaq adətən milyardlarla hərfi tək-tək bir yerə toplamaq qədər yavaş bir proses idi. Ancaq alimlər bu prosesi sürətləndirən "DNT çap maşını" adlanan yeni bir metod inkişaf etdiriblər. Bu yeni texnika ilə 24 bazadan ibarət 700 DNT bloku yaradılıb. Hər bir blok bir növ hərəkətli hərf funksiyasını yerinə yetirərək arzu olunan qaydada düzülür və DNT şablon zəncirinə "çap edilərək" məlumatları ötürə bilir. Ənənəvi metodlardan fərqli olaraq, bu sistem, bir əməliyyatla eyni anda 350 bitlik məlumat yazmağı mümkün edir.
         Yeni sistem, DNT-nin tanınmış GCAT hərflərini istifadə etmək əvəzinə ikili kodla (1 və 0) işləyir. Bloklara kimyəvi işarələr əlavə edilir və işarələnmişlər "1", işarələnməmişlər isə "0" kimi təmsil olunur. Bu yanaşma DNT-də məlumat kodlaşdırmanı daha sadə və başa düşülən edir. Təcrübələr zamanı 16.833 bitlik qədim Çin pələngi təsviri 252.500 bitlik panda şəkli DNT-yə uğurla köçürülüb və tam şəkildə geri oxunub. Tədqiqat qrupu texnologiyanın əlçatanlığını nümayiş etdirmək üçün 60 nəfərlə bir sınaq həyata keçirib. İştirakçılar iDNAdrive adlı bir proqram platformasından istifadə edərək ümumilikdə 5.000 bitlik məlumat kodlayıblar. Kodlaşdırılan məlumatlar 98.58%-lik dəqiqliklə uğurla geri oxunub.
         DNT-nin məlumat saxlama potensialı olduqca təsir edicidir. Cəmi 1 kubsantimetr DNT-nin 10 milyard gigabaytdan artıq məlumatı saxlaya biləcəyi təxmin edilir. Üstəlik, uyğun şəraitdə DNT minlərlə, hətta milyonlarla il ərzində məlumatı qoruyub saxlaya bilir. İnkişaf etdirilən DNT printer texnologiyası qədim bir metodu xatırladır: daşına bilən çap maşını. Bu metod yazılı mətni kütlələr üçün əlçatan etdiyi kimi, DNT printerinin də məlumat saxlamağı hər kəs üçün əlçatan etməsi gözlənilir.
         Texnika, insan hüceyrələrinin genetik məlumatı necə saxladığına bənzər şəkildə işləyir. DNT üzərindəki metil qrupları genetik ifadəni tənzimləyən kimyəvi işarələr kimi fəaliyyət göstərir. Tədqiqatçılar bu mexanizmdən istifadə edərək, DNT bloklarını hərəkətli hərflər, DNT şablonunu isə boş kağız kimi yenidən dizayn ediblər. “Mürəkkəb” rolunu isə bir ferment yerinə yetirir. Ferment bloklardakı bütün metil qruplarını DNT şablonunun hər bir hissəsinə köçürür. Daha sonra, nanopor sekvensiya cihazı saxlanılmış rəqəmsal faylları yenidən yaratmaq üçün sıfırlardan və birlərdən ibarət modeli oxuyur. Tədqiqat göstərir ki, məlumat yazma əməliyyatları parça-parça deyil, bir dəfəyə həyata keçirilir. Bunun nəticəsində proses sürətləndirilir və elm adamı olmayan şəxslər üçün də əlçatan hala gətirilir. Bu isə DNT-nin praktik bir məlumat saxlama mühiti kimi istifadəsinə imkan yarada bilər.
    Linki kopyala

    Bənzər xəbərlər

    Oxşar xəbərlər
    DNT analiz şirkəti Atlas Biomed topladığı DNT nümunələri ilə yoxa çıxıb!
    dnt-analiz-sirketi-atlas-biomed-topladigi-dnt-numuneleri-ile-yoxa-cixib
    Kosmosda uzun müddət ərzində qalma qocalma prosesini sürətləndirir
    kosmosda-uzun-muddet-erzinde-qalma-qocalma-prosesini-suretlendirir
    "Birinci toyuq yaranıb, yoxsa yumurta?" sualının cavabı tapılıb!
    birinci-yumurta-yaranib-yoxsa-toyuq-sualinin-cavabi-tapilib
    Alimlər ilk dəfə olaraq, kvant tunelləmə vasitəsilə atom ötürülməsini həyata keçirə biliblər!
    alimler-ilk-defe-olaraq-kvant-tunelleme-vasitesile-atom-oturulmesini-heyata-kecire-bilibler
    Alimlər duzlu sudan saf litium əldə edə biliblər!
    alimler-duzlu-sudan-saf-litium-elde-ede-bilibler