Çinin açıq mənbəli süni intellekt sahəsindəki liderliyi ABŞ-ı narahat edir
Süni İntellekt
14.08.2025
Emil Nəcəfov
Çinin açıq mənbə kodlu süni intellekt modellərini qlobal standart halına gətirmə istəyi ABŞ şirkətləri və siyasətçiləri arasında narahatlıq yaradıb. Wall Street Journal yazır ki, sonuncular bunun ABŞ həllərini kölgədə qoya biləcəyindən ehtiyat edirlər. Vəziyyətin inkişafı ilə əlaqədar olaraq siyasətçilər və şirkətlər Çin təhlükəsinə qarşı mübarizə üçün öz güclərini səfərbər edirlər. Bu il Çinin süni intellekt sahəsində nailiyyətləri ard-arda gəlib - yanvarda DeepSeek-in R1 modeli təqdim olundu, ardınca Alibaba-nın Qwen 3 modeli gəldi, yayda isə Moonshot, MiniMax və Z.ai daxil olmaqla bir sıra digər modellər çıxarıldı. Bütün modellərin istifadəçilərin pulsuz yükləyib dəyişdirə biləcəkləri versiyaları mövcuddur. Açıq mənbə kodlu yanaşma Çin süni intellekt texnologiyalarının qlobal miqyasda yayılmasına şərait yaradır. ABŞ şirkətləri modellərinin kodunu gizli saxladıqları üçün təzyiq altındadırlar.
Yalnız bu ilin avqust ayının əvvəlində OpenAI uzun müddətdən sonra ilk açıq mənbə kodlu modelini - gpt-oss - təqdim etdi. Sənaye standartı uğrunda yarışda həmişə texnoloji baxımdan ən inkişaf etmiş oyunçu qalib gəlmir, çünki əlçatanlıq və çeviklik də mühüm rol oynayır. Bu səbəbdən, açıq mənbəli süni intellekt sahəsində Çinin uğurları Vaşinqton və Silikon Vadisində narahatlıq doğurur. Ötən ay ABŞ prezidenti Donald Trump-ın administrasiyası açıq mənbə kodlu modellərin “bəzi biznes və elmi tədqiqat sahələrində qlobal standartlara çevrilə biləcəyini” bildirdi. Hökumət “ABŞ dəyərlərinə əsaslanan qabaqcıl modellərin” yaradılmasına çağırış etdi. Ancaq hələlik şirkətlər modellərin hazırlanmasına 100 milyonlarla dollar xərcləyir, lakin birbaşa gəlir əldə etmirlər. İstifadəçiləri cəlb edə bilənlər isə pulsuz hissəni Google-un axtarış sistemi, YouTube və digər məhsulları mobil əməliyyat sistemi Android ilə birlikdə təklif etdiyi kimi istifadə edərək digər xidmətləri sata biləcəklər.
Tədqiqatçılar uzun müddətdir ki, açıq mənbə kodunu yeni texnologiyaların inkişafını sürətləndirməyin bir yolu kimi istifadə edirlər, çünki bu yanaşma hər bir istifadəçiyə kodla tanış olmaq və təkmilləşdirmə təklif etmək imkanı verir. “Çin hakimiyyəti açıq mənbə kodlu tədqiqat və işləmələri yalnız süni intellekt sahəsində deyil, həm də əməliyyat sistemləri, yarımkeçirici arxitekturası və mühəndislik proqram təminatı sahələrində təşviq edir. ABŞ-ın texnologiyalarına çıxışsız qalmaq qorxusu səbəbindən Çin açıq mənbə layihələrini strateji ehtiyat və fövqəladə resurs kimi irəlilədiyini izah edir” - deyə Omdia analitiki Lian Jie Su bildirib. Vaşinqton hesab edir ki, əgər Çin süni intellekt modelləri dünyada dominant mövqeyə sahib olarsa, Pekin bunu geosiyasi üstünlük əldə etmək üçün istifadə etməyin yolunu tapacaq.
Şirkətlər, öz sistemlərinə asan uyğunlaşdırıla bildiyi və məxfi məlumatları təşkilat daxilində saxlamağa imkan verdiyi üçün açıq mənbə kodlu süni intellekt modellərini fəal şəkildə tətbiq edirlər. Bəzi şirkətlər isə bir modelə bağlanmır ki, rahatlıqla başqa birinə keçə bilsinlər. Tədqiqat şirkəti Artificial Analysis qeyd edir ki, 2024-cü ilin noyabrından etibarən ən yaxşı Çin açıq mənbə kodlu modelinin ümumi məhsuldarlığı Amerika liderini geridə qoyub. Söhbət Qwen 3 və gpt-oss modellərindən gedir. Lakin Çin modeli OpenAI həllindən demək olar ki, iki dəfə böyükdür, buna görə də sadə tapşırıqları yerinə yetirmək üçün daha çox hesablama gücü tələb edə bilər. OpenAI isə bildirir ki, onun modeli analoji ölçülü rəqiblərini məntiqi mühakimə tapşırıqlarında üstələyib və aşağı xərclə yüksək məhsuldarlıq təmin edib.
Linki kopyala
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
GPT-5 əvvəlki modellərdən 20 dəfə daha çox enerji sərf edir
GPT-5 əvvəlki modellərdən 20 dəfə daha çox enerji sərf edir
The Guardian xəbər verir ki, OpenAI-nin yeni təqdim olunmuş GPT-5 modeli, 2023-cü ilin ortalarına aid ChatGPT ilə müqayisədə eyni sorğunu emal etmək üçün 20 dəfə daha çox enerji tələb edir.
Böyük dil modelləri əsl məntiqi düşüncəyə sahib deyillər
Böyük dil modelləri əsl məntiqi düşüncəyə sahib deyillər
Arizona Dövlət Universitetinin tədqiqatçıları, böyük dil modellərinin (LLM) məntiqi düşünmə qabiliyyətləri barədə geniş yayılmış fikrə meydan oxuyan bir araşdırma dərc ediblər.
DeepSeek R2 süni intellekt modeli GPT-4-ün rəqibi olacaq
DeepSeek R2 süni intellekt modeli GPT-4-ün rəqibi olacaq
Yeni versiyası hazırlanan DeepSeek süni intellekt modeli haqqında getdikcə daha çox məlumat ortaya çıxır. İnsayderlər bildiriblər ki, Çin şirkətinin neyroşəbəkəsinin təqdimatı avqustdan daha gec bir vaxta təxirə salınacaq - lakin o, çıxış vaxtına qədər ChatGPT ilə rəqabət apara biləcək səviyyədə əhəmiyyətli dərəcədə gücləndiriləcək.
Süni intellektdən istifadə edən həkimlər peşəkar bacarıqlarını itirirlər
Süni intellektdən istifadə edən həkimlər peşəkar bacarıqlarını itirirlər
Süni intellekt dünyada irəliləyərək hətta çox spesifik peşələrə də çatır. Tibbi avadanlıq istehsalçıları texniki tərəqqinin ön sıralarında yer alır və artıq süni intellekt funksiyaları ilə təchiz edilmiş cihazlar istehsal edirlər.
Süni intellekt səbəbilə şirkətlər potensial yeni işçilərlə ənənəvi müsahibə formatına qayıdırlar
Süni intellekt səbəbilə şirkətlər potensial yeni işçilərlə ənənəvi müsahibə formatına qayıdırlar
Getdikcə daha çox şirkət işə qəbul zamanı yenidən canlı müsahibə formatına qayıdır. The Wall Street Journal yazır ki, bu, şirkətlərin süni intellekti köməkçi kimi gizlicə istifadə edən qeyri-səmimi namizədlərdən və ciddi kibertəhlükə yaradan dələduzlardan qorunmasına kömək edir.
Həftənin xəbərləri
