Marsa göndəriləcək yeni pilotsuz vertolyot üçün artıq tədqiqat missiyası hazırlanıb
Elm & Texnologiya
07.04.2025
Emil Nəcəfov
Marsda fəaliyyətdə olmuş Ingeniuty adlı kiçik pilotsuz vertolyot öz nümunəsində göstərdi ki, uçan aparatların Marsda hava kəşfiyyatı üçün yaxşı perspektivləri var. Bu, NASA-nı daha genişmiqyaslı hava missiyaları üçün daha böyük ölçülü vertolyot yaratmağa ilhamlandırıb. Hazırda Mars Chopper işçi adı ilə tanınan bu vertolyot layihəsi üzərində mühəndislər çalışırlar, alimlər isə onun araşdırması üçün Marsda ən maraqlı obyektləri seçirlər. Gələcək Mars Chopper vertolyotu kifayət qədər böyük olacaq - onun çəkisi 40 kq təşkil edəcək, bunun 5 kq-ı faydalı yükə aid olacaq. Aparatın sutkalıq uçuş məsafəsi 3 km-ə qədər çatacaq.
Ingenuity-dən fərqli olaraq, Mars Chopper Yer ilə əlaqə üçün səthüstü aparata bağlı olmayacaq. Gözlənilir ki, onunla əlaqə birbaşa şəkildə, çox güman ki, Mars orbitində yerləşən orbital stansiya vasitəsilə qurulacaq. Bu cür müstəqillik vertolyota əlaqəni itirmək riski olmadan uzaq məsafələrə uçuşlar etməyə imkan verəcək. Mart ayında ABŞ-da keçirilmiş Ay və Planet Elmləri Konfransında NASA-dan bir qrup alim Mars Chopper üçün “Nighthawk” adlı missiyanı təklif edib. Planlaşdırılır ki, vertolyot Eastern Noctis Labyrinthus adlı Mars ərazisindəki kanyonlar və lava sahələri üzərində uçuş həyata keçirsin.
Hesab olunur ki, bu bölgə bir vaxtlar mövcud olmuş nəhəng qədim vulkanın qalıqları ilə formalaşıb. Ərazinin su buzu ilə zəngin olması və bioloji izlər - biomarkerlər - daşıması ehtimal edilir. Gələcəkdə bu bölgə elmi tədqiqatlar baxımından çox perspektivli olduğundan pilotlu missiya üçün mümkün eniş məntəqəsi kimi nəzərdən keçirilir. Noctis Labyrinthus bölgəsində kəşfiyyat məqsədləri üçün “Nighthawk” missiyası çərçivəsində vertolyot ümumi çəkisi 3 kq olan 3 elmi cihazla təchiz olunmalıdır (maksimum icazə verilən 5 kq-dan). Faydalı yükün azaldılması aparata daha uzaq və daha hündür uçuşlar etməyə imkan verəcək - məsələn, Marsın orta səviyyəsindən 1500 metrədək yüksəlmək mümkün olacaq.
Xatırladaq ki, Mars atmosferi son dərəcə seyrəkdir və burada helikopter tipli aparatların uçması çətindir. Məsələn, Ingenuity vertolyotu Jezero adlı kraterin dibindən 20 metrdən yüksək qalxmamışdı, halbuki bu krater Marsın orta səviyyəsindən təxminən 2600 metr aşağıda yerləşir. Beləliklə, o, atmosferin daha sıx qatlarından istifadə edirdi, bu imkan isə Mars Chopper üçün olmayacaq. “Nighthawk” missiyası üçün faydalı yük kimi növbəti cihazların istifadə olunması təklif edilib: Hərtərəfli rəngli OCCAM kamerası (Omni-directional Color CAMera system), naviqasiya və geoloji çəkiliş üçün 8 kanallı rəngli fotoaparat, NIRAC spektrometri, obyektlərin ümumi qiymətləndirilməsi üçün kontekst kamerası, eləcə də PMWS (Puli Mars Water Snooper) - torpağın üst qatlarında suyun miqdarını qiymətləndirmək üçün neytron detektoru.
“Elm missiyası olan “Nighthawk”, Ingenuity sinifinə aid bir vertolyotla həyata keçirilə bilməzdi, lakin hazırda hazırlanmaqda olan NASA-nın daha böyük və güclü Mars Chopper vertolyotu ilə reallaşdırıla bilər” - deyə alimlər izah ediblər. “Mars Chopper-in gözlənilən uçuş məsafəsi, hündürlüyü və yükdaşıma qabiliyyəti “Nighthawk”a geniş spektrli elmi tapşırıqları yerinə yetirməyə imkan verəcək”. Hazırda Mars Chopper layihəsinin seçim mərhələsinə nə vaxt keçəcəyi ilə bağlı dəqiq məlumat yoxdur, lakin “Nighthawk” missiyasının təklif etdiyi imkanlar olduqca ümidverici görünür.
Mənbə: Space.com
Linki kopyala
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
Neuralink beyin implantlarının testləri üçün könüllüləri artıq bütün dünyada axtarır
Neuralink beyin implantlarının testləri üçün könüllüləri artıq bütün dünyada axtarır
Bu ilin fevral ayına olan məlumata əsasən Elon Musk-ın startapı 3 nəfərin beyninə implant yerləşdirib. Bu şəxslər bütün bədən hissələrinin hərəkət qabiliyyətini itirmiş şəxslərdir. Onlardan birincisi - Noland Arbaugh barədə ən çox məlumat var.
Avropada dünyanın ən güclü külək generatoru quraşdırılıb
Avropada dünyanın ən güclü külək generatoru quraşdırılıb
Bir neçə gün öncə Siemens Gamesa şirkəti dünyanın ən güclü külək turbininin quraşdırılmasını tamamlayaraq Çin istehsalçılarına ciddi rəqib olduğunu göstərdi.
ABŞ-da dünyanın ən kiçik kardiostimulyatoru hazırlanıb
ABŞ-da dünyanın ən kiçik kardiostimulyatoru hazırlanıb
ABŞ-ın Northwestern Universitetinin alimləri dünyada ən kiçik ürək ritm tənzimləyicisini (kardiostimulyator) təqdim ediblər - onun ölçüsü düyü dənəsi ilə müqayisə oluna bilər.
Çində 6 yaşlı uşağın idrak qabiliyyətinə sahib robot hazırlanıb (VİDEO)
Çində 6 yaşlı uşağın idrak qabiliyyətinə sahib robot hazırlanıb (VİDEO)
Çində təkmilləşdirilmiş ümumi təyinatlı süni zəka sistemi ilə təchiz olunmuş ilk humanoid (insanabənzər) robot - TongTong 2.0 təqdim olunub.
Alimlər Marsda sağ qala biləcək canlı növünü təyin ediblər
Alimlər Marsda sağ qala biləcək canlı növünü təyin ediblər
Tədqiqatçılar Marsın sərt şəraitində yaşaya biləcək bir Yer mənşəli həyat forması müəyyən ediblər ki, bu da gələcəkdə insanların Qırmızı Planetdə koloniyalar qurmalarına potensial olaraq kömək edə bilər.
Həftənin xəbərləri
