Süni qanın yaradılması ilə bağlı növbəti irəliləyiş əldə edilib
Elm & Texnologiya
10.07.2025
Emil Nəcəfov
Böyük Britaniyadan olan bir tədqiqat qrupu progenitor hüceyrələrinin eritrositlərə çevrilmə mexanizmini anlamaqda mühüm bir kəşf edib. Bu yeni biliklər gələcəkdə fərqli qan qruplarına malik süni qanın kütləvi istehsalını və onun klinik tətbiqini mümkün edə bilər. Alimlər süni qan istehsalı üzərində artıq bir neçə onillikdir ki, çalışsalar da, qanın təbii yaranma mexanizmlərini tam şəkildə başa düşmək mümkün olmamışdı. İndi isə London Kraliça Meri Universitetindən olan ədqiqat qrupu eritrositlərin inkişafındakı əsas mərhələnin mexanizmini aşkar edib - yəni progenitor hüceyrələrin nüvəni özlərindən çıxarma prosesi.
Təbii qan yaranması sümük iliyində baş verir. Burada kök hüceyrələri inkişaf edərək eritroblastlara - qırmızı qan hüceyrələrinin sələflərinə çevrilirlər. İnkişafın son mərhələsində eritroblast öz nüvəsini hüceyrədən çıxarır. Aşkarlanıb ki, bu nüvənin çıxarılma prosesini CXCL12 hemokini başladır. Bu molekul sümük iliyində digər molekulyar faktorlarla birlikdə fəaliyyət göstərir. Aparılmış təcrübələr sübut edib ki, CXCL12-nin eritroblastlara lazımi anda yeridilməsi nüvənin çıxarılmasını təmin edir. “Bu, inqilabi elmi kəşfdir və süni qanın yaradılmasının effektivliyini əhəmiyyətli dərəcədə artırmalıdır” - deyə tədqiqatın müəllifi Julia Gutjahr bildirib.
Məsələn, təkrar proqramlaşdırılmış hüceyrələrdən eritrositlərin istehsalı prosesi çox vaxt aparır və nüvənin xaric olunması cəmi 40% hallarda baş verir. İndi isə bu prosesin effektivliyini nəzarətdə saxlamağa imkan verən bir texnologiya ortaya çıxıb. Lakin bu kəşf təkcə süni qan yaradılması baxımından deyil, həm də hüceyrələrin bioloji mexanizmlərinə və hemokinlərin bu prosesdəki roluna tamamilə yeni baxış imkanı yaradır. “Tədqiqatımız ilk dəfə olaraq göstərdi ki, hemokin reseptorları yalnız hüceyrə səthində deyil, onun daxilində də fəaliyyət göstərir. Bu isə onların hüceyrə biologiyasında rolunu yenidən qiymətləndirmək üçün tamamilə yeni perspektivlər açır” - deyə müəlliflər yekunlaşdırıblar.
Linki kopyala
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
Alimlər kainatın uzaq keçmişinə nəzər yetiriblər
Alimlər kainatın uzaq keçmişinə nəzər yetiriblər
ALMA radioteleskopunun və Hubble ilə James Webb kosmik teleskoplarının köməyi ilə alimlər erkən kainata nəzər sala biliblər və bizim Süd Yolu qalaktikamıza bənzər spiral qalaktikaların necə meydana gəldiklərinə dair aşkar ediblər.
Çinlilər siçanda yeni qulaq yetişdirə biliblər
Çinlilər siçanda yeni qulaq yetişdirə biliblər
Çinli tədqiqatçılar siçanlarda zədələnmiş xarici qulaq toxumalarını bərpa etməyə nail olublar. Onlar bunu retinoik turşunun sintezini tənzimləyən genetik keçidi aktivləşdirməklə həyata keçiriblər.
3D çap vasitəsilə orqan toxumalarının yaradılması üsulu təqdim edilib
3D çap vasitəsilə orqan toxumalarının yaradılması üsulu təqdim edilib
3D çap texnologiyası inkişaf etməkdə davam edir və tətbiq sahələrini genişləndirir. Honkonq Universitetindən olan tədqiqatçılar 3D çap və orqanoidlərin kultivasiyası vasitəsilə insan orqanlarının işlək toxumalarının yaradılması üsulunu təqdim ediblər.
Koronavirusun yeni ştammı qeydə alınıb
Koronavirusun yeni ştammı qeydə alınıb
Birləşmiş Krallıqda Stratus adlanan koronavirusun yeni variantının aktiv şəkildə yayılması qeydə alınıb. Bu ştammın 2 alt versiyası var - XFG və XFG.3, və artıq XFG.3 ölkədə qeydə alınmış bütün halların təxminən 30%-ni təşkil edir.
Kainat artıq 7 milyard il sonra sıxılmağa başlaya bilər
Kainat artıq 7 milyard il sonra sıxılmağa başlaya bilər
Yeni tədqiqat, alimləri uzun müddətdir düşündürən bir suala cavab tapmış kimi görünür. Astronomik məlumatlar kainatın sonunun necə olacağını və bunun nə zaman baş verəcəyini göstərib.
Həftənin xəbərləri
