Çinlilər mikrobları CO2 qazını faydalı məhsullara çevirə bilən səviyyəyə qədər təkmilləşdiriblər
Elm & Texnologiya
07.10.2025
Emil Nəcəfov
Dəniz və okean sularında atmosferə nisbətən 150 dəfə çox CO2 qazı həll olunub. Bu, təkcə iqlim dəyişikliyinə deyil, həm də okean sularının həddindən artıq turşulaşması nəticəsində biomüxtəlifliyin məhvinə səbəb olur. Dəniz suyundan CO2 çıxarmaq problemi üzərində bir çox alimlər çalışır. Əsas sual isə budur: bunu mümkün qədər ucuz necə etmək olar? Çinli tədqiqatçılardan ibarət bir qrupun bu suala öz cavabı var - modifikasiya edilmiş mikroblar. Climate Interventions təşkilatının məlumatına görə, hazırda dəniz suyundan CO2-ni, məsələn, elektroliz üsulu ilə çıxarmaq 1 ton üçün 373$-a başa gəlir. Çin Elmlər Akademiyası (CAS) və University of Electronic Science and Technology of China alimləri gələcəkdə bu dəyəri ton başına 230$-a endirməyi təklif edirlər.
Onların təklif etdikləri dəniz suyundan birbaşa CO2 qazı çıxarma zəncirinin effektivliyi 70%-ə çatır və hər kiloqram CO2 üçün cəmi 3 kVt·saat enerji tələb olunur. Ən maraqlısı isə odur ki, prosesin nəticəsində alınan məhsul yanacaq, dərman, qida və bioparçalanan plastik istehsalında istifadə oluna bilər. Çinli alimlərin təklif etdikləri CO2 çıxarma texnoloji zəncirində su birbaşa dənizdən və ya okeandan götürülür. Birinci mərhələdə suyun turşuluğu artırılır ki, bu da intensiv şəkildə CO2 qazının ayrılmasına səbəb olur. Daha sonra su bərpa olunur və yenidən okeana qaytarılır, ayrılmış CO2 qazı isə növbəti emal mərhələsinə yönləndirilir.
CO2 bismut əsaslı katalizator olan reaktorda formiat turşusuna çevrilir - bu maddə mikroblar üçün karbonla zəngin enerji mənbəyidir. Daha sonra həmin turşu Vibrio natriegens adlı modifikasiya olunmuş mikroorqanizmlərin yerləşdikləri reaktora verilir. Bu mikroblar həyat fəaliyyəti prosesində, formiat turşusu ilə qidalanaraq, süksin turşusu (yəni, yanar turşu) istehsal edirlər. Süksin turşusu isə bir çox faydalı proseslərin əsasını təşkil edir. Məsələn, ondan bioparçalanan plastik, yanacaq, müxtəlif kimyəvi birləşmələr və amin turşuları hazırlanır ki, bu da onu qida və dərman istehsalında istifadə üçün yararlı edir. Bu texnoloji zənciri irəli sürən tədqiqat qrupu prosesi genişləndirmə variantlarını nəzərdən keçirir və bir neçə il ərzində onu kommersiya səviyyəsinə çatdırmağı planlaşdırır.
Linki kopyala
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
İlk dəfə insana universal qan qrupuna sahib böyrək transplantasiya edilib
İlk dəfə insana universal qan qrupuna sahib böyrək transplantasiya edilib
Texnologiyanın müəllifləri əmindirlər ki, onların yanaşması orqan donorluğu çatışmazlığı problemini həll etməyə və pasiyentlərin yaşama şansını artırmağa kömək edəcək, çünki artıq donor orqanının qan qrupu əhəmiyyət daşımayacaq.
Alimlər kainatın nə zaman sıxılmağa başlayacağını təyin ediblər
Alimlər kainatın nə zaman sıxılmağa başlayacağını təyin ediblər
Amerikalı fizik Henry Tai və onun həmkarlarının fikrincə, kainat öz “həyat dövrünün” yarısına yaxınlaşır. Təxminən 11 milyard ildən sonra kainat maksimum genişlənmə nöqtəsinə çatacaq və daha sonra yavaş-yavaş sıxılmağa başlayacaq, nəhayət bir nöqtəyə qədər çökməklə nəticələnəcək.
Yer kürəsində həyatın formalaşmasına tektonik proseslər səbəb olmuş ola bilərlər
Yer kürəsində həyatın formalaşmasına tektonik proseslər səbəb olmuş ola bilərlər
Alimlər hesab edirlər ki, tektonik proseslər Yer üzündə həyatın yaranmasında əsas rol oynamış faktor ola bilər. Planetin geoloji aktivliyi orqanizmlərin inkişafı üçün unikal şərait yaratmış ola bilər.
Təcrid planet saniyədə 6 milyard ton maddə udmağa başlayıb
Təcrid planet saniyədə 6 milyard ton maddə udmağa başlayıb
Alimlər kəşf ediblər ki, ulduzlararası fəzada dolaşan təcrid planet birdən-birə qeyri-adi dərəcədə böyük miqdarda maddə udmağa başlayıb - bu kəşf ulduzlar və planetlərin əvvəllər düşünüləndən daha çox oxşar ola biləcəyini göstərir.
Təbiət kvant enerjini sürətli ötürmək üçün dolaşıqlığından istifadə edir
Təbiət kvant enerjini sürətli ötürmək üçün dolaşıqlığından istifadə edir
Fotosintez və digər təbii proseslər molekullar arasında enerjinin sürətli və effektiv hərəkətindən asılıdır. Günəş işığı yarpağa düşdükdə, enerji toplanıb istifadə olunmazdan əvvəl zülal strukturlarından keçməlidir.
Həftənin xəbərləri
