Təcrid planet saniyədə 6 milyard ton maddə udmağa başlayıb
Elm & Texnologiya
03.10.2025
Emil Nəcəfov
Alimlər kəşf ediblər ki, ulduzlararası fəzada dolaşan təcrid planet birdən-birə qeyri-adi dərəcədə böyük miqdarda maddə udmağa başlayıb - bu kəşf ulduzlar və planetlərin əvvəllər düşünüləndən daha çox oxşar ola biləcəyini göstərir. Astronomlar saniyədə 6 milyard ton qaz və toz udan qeyri-adi “acgöz” planetə diqqət yetiriblər. Bu, planetlərlə ulduzlar arasındakı sərhədi bulanıqlaşdırır və onların oxşar şəkildə formalaşa biləcəyi ehtimalını ortaya qoyur. Ulduz sistemlərindən kənarda sərbəst uçan qaz nəhəngləri yəqin ki, olduqca geniş yayılıb - onların sayı qalaktikada gördüyümüz ulduzlardan da çox ola bilər.
Amma astronomlar hələ də onların necə formalaşdığını dəqiq deyə bilmirlər: sonradan atıldıqları ulduz sistemlərindəmi yaranırlar, yoxsa ulduzlar kimi müstəqil şəkildəmi. Cha 1107-7626 adlı təcrid planetinin fenomenal sürətlə böyüməsini Palermo Astronomik Rəsədxanasının alimləri aşkar ediblər. O, ilk dəfə 2008-ci ildə astronomların diqqətini çəkmişdi, çünki onun ətrafında ibtidai planet diskinə bənzər bir quruluş formalaşmışdı. Bu ilin aprel ayında italyan tədqiqatçılar Çilidə yerləşən Avropa Cənub Rəsədxanasının Çox Böyük Teleskopu (VLT) vasitəsilə bu planeti müşahidə etməyə başladılar.
İyunda isə o, birdən-birə əvvəlkindən 10 dəfə sürətlə maddə udmağa başladı və bu hal növbəti 2 ay davam etdi. Planetin böyümə sürəti əvvəllər yalnız Günəş kimi ulduzlarda müşahidə olunmuşdu, halbuki onların kütləsi bu planetdən 100 dəfə böyükdür. Belə sürətli böyüməni yalnız ulduzlarda müşahidə edilənə bənzər mexanizmlə izah etmək olar: qaz və toz yığınının maddəsi güclü maqnit sahələrinin yaratdıqları dar kanaldan keçərək planetə yönəlir. Lakin bu mexanizm udulan maddənin kəskin artımını izah etmir. Bu isə o deməkdir ki, ulduzlar və planetlər əvvəl düşünüləndən daha çox bir-birinə bənzəyir və onların arasındakı fərqi müəyyənləşdirmək artıq o qədər də asan deyil.
Linki kopyala
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
Təbiət kvant enerjini sürətli ötürmək üçün dolaşıqlığından istifadə edir
Təbiət kvant enerjini sürətli ötürmək üçün dolaşıqlığından istifadə edir
Fotosintez və digər təbii proseslər molekullar arasında enerjinin sürətli və effektiv hərəkətindən asılıdır. Günəş işığı yarpağa düşdükdə, enerji toplanıb istifadə olunmazdan əvvəl zülal strukturlarından keçməlidir.
Siçanların "düşüncələrini" onların üz mimikalarına hesabına təyin etmək mümkün olub
Siçanların "düşüncələrini" onların üz mimikalarına hesabına təyin etmək mümkün olub
Portuqaliyadan olan tədqiqatçılar aşkar ediblər ki, siçanların mimikasına baxaraq onların nə düşündüklərini başa düşmək beyin neyron siqnallarını öyrənməklə əldə olunan nəticələr qədər uğurlu ola bilər.
Alimlər süni neyronlar yarada biliblər
Alimlər süni neyronlar yarada biliblər
Alimlər bioloji neyronlara uyğun elektrik funksiyalarına malik süni neyronlar yaratdıqlarını bildirirlər. Bu nailiyyət neyrodegenerativ xəstəliklərin, iflicin və beyin neyronlarının ölümü ilə bağlı digər vəziyyətlərin müalicəsini dəyişdirə bilər.
Saturnun peyki Enseladda bioloji həyata işarə edən üzvi birləşmələr aşkar edilib
Saturnun peyki Enseladda bioloji həyata işarə edən üzvi birləşmələr aşkar edilib
Avropa Kosmik Agentliyinin (ESA) Cassini adlı kosmik zondu Saturnun peyklərindən biri olan Enseladın okeanında mürəkkəb kimyanın mövcudluğunu təsdiqləyib. Kosmik zond bu Saturn peykinin yanından 30 noyabr 2010-cu ildə keçərək onun səthinin altından püskürən buz şırnaqlarını qeydə almışdı.
Uranın peyki Arielin səthaltı okeana sahib olduğu ehtimal olunur
Uranın peyki Arielin səthaltı okeana sahib olduğu ehtimal olunur
Yeni tədqiqat göstərir ki, Uranın ən böyük peyklərindən birinin səthinin altında maye sudan ibarət yeraltı okean gizlənir. Uran Günəşdən məsafəsinə görə 7-ci planetdir və onun ətrafında 29 peyk fırlanır.
Həftənin xəbərləri
