Günəş sistemindəki üçüncü ulduzlararası obyektin olduqca kütləli olduğu təyin edilib
Elm & Texnologiya
29.09.2025
Emil Nəcəfov
Harvard astronomları və onların həmkarları iyul ayında kəşf edilmiş ulduzlararası 3I/ATLAS kometasını təhlil ediblər və onun anormal dərəcədə kütləvi olduğu qənaətinə gəliblər. Bu, Oumuamua obyektindən və Borisov kometasından sonra üçüncü təsdiqlənmiş ulduzlararası obyekt sayılır. Yeni tədqiqat 4 aylıq müşahidələrə və James Webb kosmik teleskopunun məlumatlarına əsaslanır. Astronomlar kometanın trayektoriyasını yalnız qravitasiya təsiri ilə hərəkət ssenarisi ilə müqayisə ediblər ki, qeyri-qravitasiya sürətlənmələrini - məsələn, kometadan qazların çıxışı ilə yaranan qüvvələri müəyyən etsinlər. Nəticələr göstərib ki, qeyri-qravitasiya sürətlənməsi minimaldır və kometa nüvəsinin təqribən 5 kilometr minimal diametrə malik olduğunu göstərir.
James Webb-in avqustun əvvəlindəki məlumatlarına görə, kometanın kütlə itkisi saniyədə 150 kiloqram, qaz axınının sürəti isə saniyədə 440 metr təşkil edib. Kometanın nüvəsi bərk, buzla zəngin maddədən ibarətdir və minimal kütləsi 33 milyard ton olaraq qiymətləndirilib. James Webb və NASA-nın infraqırmızı SPHEREx teleskopundan əldə olunmuş spektral məlumatlar tərkibi müəyyən edib: 87% karbon qazı, 9% karbonmonoksid və 4% su. Əlavə olaraq, Çox Böyük Teleskop (VLT) ilə aparılmış spektroskopiya sianid və nikel izlərini aşkar edib, lakin dəmir yox idi. Nüvə müşahidələrdə, o cümlədən avqustun sonunda Gemini South-dan alınmış yeni məlumatlarda ən parlaq və sabit mənbə olaraq qalıb, burada adi kometa quyruğu müşahidə olunub.
Bu kometa Oumuamua və Borisov-dan bir neçə qat daha kütləvidir. İyul ayındakı qiymətləndirmələrə görə, bu cür nəhənglər 10 000 ildə bir dəfədən az rast gəlinir. Kometanın trayektoriyası Günəş sisteminin planetlərinin orbit müstəvisindən cəmi 5 dərəcəlik məsafədədir ki, bu da əlavə müəmmalıq yaradır. Loeb vurğulayır ki, dəmirsiz nikelin aşkar olunması yalnız karbonil sintezi ilə süni üsulla hazırlanmış sənaye ərintilərində məlumdur. Lakin NASA-dan Tom Statler israr edir: “Bu, təbii mənşəli kometadır”. 3I/ATLAS kometası may ayından sentyabra qədər dünyanın 227 rəsədxanasından 4000-dən çox astrometrik ölçmə - səmadakı dəqiq mövqe təyini - vasitəsilə izlənib. Müşahidələr davam edəcək: 3 oktyabrda kometa Marsa yaxınlaşacaq və məlumatları Mars Reconnaissance Orbiter toplayacaq, mart ayında isə Yupiterin yanında Juno bunu edəcək.
Linki kopyala
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
Donuz böyrəyini əldə etmiş pasiyent artıq 200 gündən çoxdur ki, stabil vəziyyətdə yaşayır
Donuz böyrəyini əldə etmiş pasiyent artıq 200 gündən çoxdur ki, stabil vəziyyətdə yaşayır
Çinli alimlər donuz böyrəyinin insana ksenotransplantasiyası üzrə uğurlu ara nəticələr barədə məlumat veriblər. Orqan artıq 200 gündür stabil fəaliyyət göstərir və bütün zəruri funksiyaları yerinə yetirir.
Ay ilə toqquşması gözlənilən asteroidə nüvə silahı ilə zərbə nəzərdən keçirilir
Ay ilə toqquşması gözlənilən asteroidə nüvə silahı ilə zərbə nəzərdən keçirilir
NASA-nın DART missiyası çərçivəsində Dimorf asteroidinin orbitini kosmik kamikadze zondunun toqquşması ilə dəyişdirməsi uğuru, Yer kürəsini təhlükəli asteroidlərlə toqquşmadan qoruma üsullarından birinin mümkünlüyünü göstərdi.
Yaranmaqda olan yeni planetin ilk görüntüsü əldə edilib
Yaranmaqda olan yeni planetin ilk görüntüsü əldə edilib
Alimlər planetlərin ulduz sistemlərində necə əmələ gəldiyini ümumi şəkildə təsəvvür edirlər, lakin bu prosesin bütün mərhələlərinin detalları hələ də tam aydın deyil. Xoşbəxtlikdən, kainatda saysız-hesabsız ulduzların arasında planet sistemlərinin təkamülünün hər mərhələsinə uyğun xarakterik nümunələr mövcuddur və bunları bizim sistemimizə də tətbiq etmək mümkündür.
Günəş sisteminin sərhədində fərz edilən ilkin qara dəliyin partlayışı təyin edilmiş ola bilər
Günəş sisteminin sərhədində fərz edilən ilkin qara dəliyin partlayışı təyin edilmiş ola bilər
Son günlərdə Physical Review Letters jurnalında dərc olunmuş bir məqalədə 13 fevral 2023-cü ildə qeydə alınmış rekord enerjili neytrino müasir fizikanın əsas sirlərini - qaranlıq materiyanın mahiyyətini, ilkin qara dəliklərin mövcudluğunu və onların buxarlanma prosesini izah edir.
Alimlər bəlkə də paralel kainatdan gəlmiş siqnalı təyin ediblər
Alimlər bəlkə də paralel kainatdan gəlmiş siqnalı təyin ediblər
arXiv preprint saytında alimlərin başqa bir kainatdan gələn siqnalın ilk dəfə aşkar edilməsi məsələsini müzakirə etdikləri məqalə dərc olunub. Onlar öz kəşflərində israr etmirlər, lakin bunu tamamilə istisna da etməyərək həmkarlarını oxşar halları araşdırmağa dəvət edirlər.
Həftənin xəbərləri
