James Webb bilinən ən soyuq ekzoplaneti kəşf edib
Elm & Texnologiya
05.05.2025
Emil Nəcəfov
James Webb kosmik teleskopunun sensorlarının həssaslığı -198.15 dərəcə Selsiyə qədər temperaturu olan çox soyuq kosmik obyektləri aşkar etmək üçün kifayət etməlidir. Yaxın vaxta qədər aşkar edilmiş ən soyuq ekzoplanet kimi temperaturu +2 dərəcə Selsi olan Epsilon Indi Ab hesab olunurdu. İndi isə bu maraqlı rekord siyahısına atmosfer temperaturu -87 dərəcə Selsi olan WD 1856+534 b adlı ekzoplanet başçılıq edir. Bu, onu bizim Yupiter və Saturna çox bənzər edir - və bu, əhəmiyyətlidir. Başqa dünyalarda həyatın yaranması üçün zəruri olan şəraitin təkrar olunma ehtimalı sualı, Günəş sistemimizə bənzər sistemləri və ekzoplanetləri axtarmağa vadar edir.
Məsələn, Yupiter və Saturnun atmosferləri -100 dərəcə Selsidən də aşağı temperaturlara qədər soyuyur. Alimlər bu qədər soyuq ekzoplanetlərlə hələ qarşılaşmamışdılar. Yeni kəşf bu istiqamətdə atılmış bir addımdır və Günəş sisteminin şəraitini kainatın digər guşələrinə tətbiq etmək imkanı yaradır. “Bu, Günəş sistemimizi daha geniş qalaktik kontekstdə müşahidə etmək üçün nadir bir imkandır” - deyə tədqiqatçılar bildirirlər. Lakin bu, araşdırmanın yalnız bir aspektidir - az əhəmiyyətli olmayan digər tərəflər də mövcuddur. Xüsusilə, WD 1856+534 b adlı ekzoplanet 1.4 günlük dövrlə ağ cırtdan ulduzun ətrafında fırlanır (sistem Yerdən 80 işıq ili məsafədə yerləşir).
Ağ cırtdan - bizim Günəşə bənzər bir ulduzun qalıqlarıdır. WD 1856+534 b ekzoplaneti öz ulduzundan təxminən 7 dəfə böyükdür. Ulduzun ağ cırtdan mərhələsində olması onu göstərir ki, ekzoplanet öz ana ulduzunun ölümündən - qırmızı nəhəng mərhələsini və xarici qabığının atılmasını - sağ çıxa bilib. Bu isə ulduz sistemlərinin təkamülünü modelləşdirmək üçün dəyərli məlumatdır. Digər az əhəmiyyətli olmayan bir kəşf isə ondan ibarətdir ki, ekzoplanet görünür, hansısa yolla ilkin orbitini dəyişib və bu, hələ izah olunmalıdır. Ekzoplanetin orbit dəyişməsi, onun ulduzun yaşayış zonasına düşməsi baxımından da mühüm əhəmiyyət kəsb edir - bu isə Yer nümunəsində tanıdığımız həyatın yaranması üçün bir imkan yaradır.
Mənbə: Space.com
Linki kopyala
james webb telescope
james webb space telescope
exoplanets
james webb
ekzoplanet
science news
elmi xeberler
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
Kainatdakı ən parlaq işıq gözlənilməz mənbəyə sahibdir
Kainatdakı ən parlaq işıq gözlənilməz mənbəyə sahibdir
Ən parlaq işıq mənbələri əslində özləri işıq yarada bilməyən obyektlər tərəfindən meydana gəlir. Bu qəribə səslənsə də, kainatdakı ən parlaq işığı qara dəliklər yaradırlar. Daha dəqiq desək, qara dəliklərin ətrafında yerləşən sahələr kainatın ən parlaq işıq mənbələridir. Bu sahələr o qədər parlaq ola bilər ki, yerləşdikləri qalaktikadakı bütün ulduzların işığını belə kölgədə qoyurlar.
İçməli sudan mikroplastik hissəcikləri tamamilə aradan qaldırmaq mümkün deyil
İçməli sudan mikroplastik hissəcikləri tamamilə aradan qaldırmaq mümkün deyil
Plastikdən yaranan mikroskopik hissəciklər təkcə insanlar üçün deyil, Yer üzündəki bütün canlılar və ümumilikdə planet üçün getdikcə daha böyük problemə çevrilir. Planetin bir çox insanı da bu xırda və təhlükəli hissəciklərlə çirklənib və təmizləyici qurğulardakı texnoloji nailiyyətlər belə bu problemi həll edə bilmir.
Kəşf edilmiş nəhəng kosmik struktur kainatda mövcud olmamalıdır
Kəşf edilmiş nəhəng kosmik struktur kainatda mövcud olmamalıdır
Astronomlar bizdən 6.9 milyard işıq ili uzaqlıqda yerləşən, qalaktikalardan ibarət olan və forması halqanı xatırladan nəhəng bir obyekt kəşf ediblər. Bu halqanın diametri təxminən 1.3 milyard işıq ili təşkil edir.
Ölüm anında beynin aktivliyi müşahidə edilib
Ölüm anında beynin aktivliyi müşahidə edilib
İnsanlar ölümə dair yaşadıqları təcrübələri danışmağa başladıqdan bəri, “həyatın göz önündən keçməsi” ideyası alimlərin diqqətini cəlb edib. Lakin bu fikir uzun müddət yalnız nəzəriyyə səviyyəsində qalmışdı.
Juno kosmik zondu Yupiter və onun peyki İo haqqında yeni məlumatlar əldə edib
Juno kosmik zondu Yupiter və onun peyki İo haqqında yeni məlumatlar əldə edib
Bir neçə gün əvvəl Vyanada keçirilmiş Avropa Yer Elmləri İttifaqının Baş Assambleyasında (European Geosciences Union General Assembly) NASA-nın alimlər qrupu Yupiter və onun vulkanik peyki İo haqqında son məlumatları bölüşüb.
Həftənin xəbərləri
