Plastik materialların parçalanması üçün mum qurdlarından istifadə nəzərdən keçirilir
Elm & Texnologiya
10.07.2025
Emil Nəcəfov
Dünya plastik material ilə doludur. O, insan qanında, quruda və okeanlarda mövcuddur və tam parçalanması yüzlərlə il tələb edir. Yeni məlumata əsasən yeni araşdırmalara görə, plastiyad tırtıllar plastiki bir neçə gün ərzində parçalaya və onu yağ formasında toplaya bilirlər. Plastiyad tırtıllar - bu, plastiki yeyə bilmək kimi qeyri-adi xüsusiyyətə malik olan tırtıllar üçün ümumi addır. Hələ 2017-ci ildə sübut olunmuşdu ki, böyük mum güvəsinin (Galleria mellonella) tırtılları polietilen plastik materialını parçalamağa qadirdir. Onlara həmçinin mum qurdları da deyirlər. Artıq mum güvəsinin tırtıllarının polietileni necə parçalaya bildiyi məlumdur. Lakin bu cür “qidalanmanın” qurdların orqanizminə dəqiq təsirləri indiyə qədər tam aydın deyildi.
Kanadada yerləşən Brendon Universitetindən olan Bryan Cassone və komandası mum qurdları ilə onların bakterioloji mikrobiomu arasındakı əlaqəni, həmçinin plastik materialların bioloji parçalanma potensialını araşdırıblar. “Təxminən 2000 mum güvəsi tırtılı cəmi 24 saat ərzində bir tam polietilen paketi yox edə bilər” - deyə Cassone bildirib. Tədqiqat qrupu sübut edib ki, mum qurdları plastiki lipidlərə, yəni yağlara çevirərək onu emal edə bilirlər. “Bunu steyk yeməklə müqayisə etmək olar: əgər biz çoxlu miqdarda doymuş və doymamış yağlar qəbul ediriksə, onlar enerji mənbəyi kimi istifadə olunmur, əksinə bədənimizdə yağ ehtiyatı kimi toplanır” - deyə Cassone izah edib.
Araşdırmalar həmçinin göstərib ki, mum güvəsi tırtılları polietileni yeməyi sevirlər. Bu isə onların daha tez ölməsi deməkdir. Lakin bu fakt tədqiqatçıların planetin plastiklə çirklənməsi probleminə həll yolu axtarmağa davam etməsinə mane olmur. Tədqiqat qrupu plastikin parçalanması üçün mum qurdlarından istifadə ilə bağlı iki mümkün yol görür. Birinci variant mum güvəsinin tırtıllarınl böyük miqdarda yetişdirib onlara əlavə maddələrlə birlikdə plastik verməkdir. İkinci variant isə plastikin parçalanma mexanizmini laboratoriya şəraitində ayırmaq və təkrarlamaqdır. Hər iki halda mum qurdlarının kütləvi şəkildə yetişdirilməsi nəticəsində həşərat biokütləsinin artıqlığı yarana bilər.
Linki kopyala
plastic waste
plastik tullanti
plastik tullantılar
plastic material
plastik materiallar
science news
elmi xeberler
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
Süni qanın yaradılması ilə bağlı növbəti irəliləyiş əldə edilib
Süni qanın yaradılması ilə bağlı növbəti irəliləyiş əldə edilib
Böyük Britaniyadan olan bir tədqiqat qrupu progenitor hüceyrələrinin eritrositlərə çevrilmə mexanizmini anlamaqda mühüm bir kəşf edib. Bu yeni biliklər gələcəkdə fərqli qan qruplarına malik süni qanın kütləvi istehsalını və onun klinik tətbiqini mümkün edə bilər.
Alimlər kainatın uzaq keçmişinə nəzər yetiriblər
Alimlər kainatın uzaq keçmişinə nəzər yetiriblər
ALMA radioteleskopunun və Hubble ilə James Webb kosmik teleskoplarının köməyi ilə alimlər erkən kainata nəzər sala biliblər və bizim Süd Yolu qalaktikamıza bənzər spiral qalaktikaların necə meydana gəldiklərinə dair aşkar ediblər.
Çinlilər siçanda yeni qulaq yetişdirə biliblər
Çinlilər siçanda yeni qulaq yetişdirə biliblər
Çinli tədqiqatçılar siçanlarda zədələnmiş xarici qulaq toxumalarını bərpa etməyə nail olublar. Onlar bunu retinoik turşunun sintezini tənzimləyən genetik keçidi aktivləşdirməklə həyata keçiriblər.
3D çap vasitəsilə orqan toxumalarının yaradılması üsulu təqdim edilib
3D çap vasitəsilə orqan toxumalarının yaradılması üsulu təqdim edilib
3D çap texnologiyası inkişaf etməkdə davam edir və tətbiq sahələrini genişləndirir. Honkonq Universitetindən olan tədqiqatçılar 3D çap və orqanoidlərin kultivasiyası vasitəsilə insan orqanlarının işlək toxumalarının yaradılması üsulunu təqdim ediblər.
Koronavirusun yeni ştammı qeydə alınıb
Koronavirusun yeni ştammı qeydə alınıb
Birləşmiş Krallıqda Stratus adlanan koronavirusun yeni variantının aktiv şəkildə yayılması qeydə alınıb. Bu ştammın 2 alt versiyası var - XFG və XFG.3, və artıq XFG.3 ölkədə qeydə alınmış bütün halların təxminən 30%-ni təşkil edir.
Həftənin xəbərləri
