Potensial 9-cu planet fəlakətdən xilas olmuş ola bilər
Elm & Texnologiya
29.05.2025
Emil Nəcəfov
Astronomların apardıqları tədqiqat göstərir ki, Günəş sisteminin kənarında doqquzuncu planetin mövcud olma ehtimalı 40% təşkil edir ki, bu da uzun müddətdir axtarılan bir obyekt üçün olduqca yüksək göstəricidir. Alimlərin fikrincə, bu planet əvvəlcə Günəş sistemindən ayrılıb, lakin yaxınlıqdan keçən ulduzlar tərəfindən xilas olunub. Doqquzuncu planet - bu, hələlik fərz edilən, Yer planetindən 5-10 dəfə böyük və Neptunun orbitindən xeyli uzaqda yerləşən bir göy cisminə verilən addır. Ehtimal olunur ki, bu planet Günəşlə Yer arasındakı məsafədən (150 milyon km) 400-800 dəfə uzaqda yerləşir. Doqquzuncu planetin mövcud olduğuna dair əsas sübutlardan biri, transneptun obyektlərinin qeyri-adi hərəkətləridir. Bu obyektlərə, çox güman ki, çox kütləli bir göy cisminin qravitasiyası təsir göstərir.
Yeni tədqiqatın müəllifləri modelləşdirmə vasitəsilə doqquzuncu planetin Günəş sisteminin kənarına necə düşdüyünü izah etməyə çalışıblar, baxmayaraq ki, bu planet hələ tapılmayıb. Məlumdur ki, planetlər gənc ulduzu əhatə edən qaz və toz diski içində formalaşırlar. Adətən planetlər öz ulduzlarına kifayət qədər yaxın məsafələrdə yerləşirlər. Lakin əvvəllər digər ulduz sistemlərində o qədər uzaqda yerləşən planetlər aşkar olunub ki, onların həmin sistemlərin protoplanet disklərində formalaşması mümkün deyil. Bu cür planetlər ulduzlarından elə məsafələrdə yerləşirlər ki, bu, Yer ilə Günəş arasındakı məsafədən bir neçə min dəfə çoxdur.
Alimlərin hesablamalarına görə, doqquzuncu planet Günəş sisteminin mövcudluğunun ilkin mərhələsində Günəşdən bu qədər uzaq məsafəyə düşə bilərdi. Yupiter, Saturn, Uran və Neptun kimi nəhəng planetlərin qravitasiya təsiri nəticəsində doqquzuncu planet Günəşə daha yaxın yerdə formalaşsa da, sistemin kənarına atılmış ola bilərdi. Doqquzuncu planet Günəş sistemini birdəfəlik tərk edə bilərdi, lakin bu, baş verməyib. Astronomlar belə qənaətə gəliblər ki, Günəşlə eyni qaz buludundan yaranmış yaxınlıqdakı ulduzlar bu planet Günəşə yaxınlaşdığı zaman ona qravitasiya təkanı verə bilərdi.
Nəticədə bu planet Günəş ətrafında çox geniş bir orbitə düşüb və çox güman ki, hələ də orada - kosmosun dərinliklərində mövcuddur. Astronomlar müəyyən ediblər ki, hadisələrin bu cür inkişafı hər min ulduzdan yalnız birində baş verir, çünki nəhəng planetlər geniş yayılmış deyil. Mövcud müşahidələr göstərir ki, Günəşə bənzər ulduzların yalnız 10%-i nəhəng planetlərə malikdir. Eyni zamanda, modelləşdirmə göstərir ki, Günəş sistemində doqquzuncu planetin mövcud olma ehtimalı 40% təşkil edir ki, bu da olduqca yüksək göstəricidir. Alimlərin sözlərinə görə, əgər doqquzuncu planet həqiqətən mövcuddursa, onu yaxın zamanda Çilidə fəaliyyətə başlayacaq Vera Rubin Rəsədxanası aşkar edə bilər.
Linki kopyala
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
Keçən ilki istilik növbəti illərin normasına çevriləcək
Keçən ilki istilik növbəti illərin normasına çevriləcək
Alimlər xəbərdarlıq edirlər ki, 2024-cü ilin istisi qarşıdakı 5 il ərzində iqlim üçün adi norma halına gələ bilər. Proqnozlara görə, 2025-2029-cu illər dövründə qlobal temperatur səviyyələri rekord göstəricilərdən aşağı düşməyəcək və heç olmasa bir yay fəslinin ötən ildəkindən də daha isti keçmə ehtimalı 70%-ə çatır.
Günəş sistemində yaşam üçün əlverişli daha bir dünya ortaya çıxa bilər
Günəş sistemində yaşam üçün əlverişli daha bir dünya ortaya çıxa bilər
Günəş qırmızı nəhəngə çevrildikdə, ölçüləri böyüyəcək və Merkuri ilə Veneranı məhv edəcək, Yer isə yaşamaq üçün yararsız hala gələcək. Eyni zamanda, Günəşin həyat üçün əlverişli zonası daha uzaq məsafəyə keçəcək və bu zonaya Yupiter və onun peykləri daxil olacaqlar.
Yaşam üçün potensial dünyalar təkcə Günəş sistemindən kənarda yerləşmirlər
Yaşam üçün potensial dünyalar təkcə Günəş sistemindən kənarda yerləşmirlər
Günəş sistemindən kənarda yerləşən planetlər ekzoplanet adlanır və astronomlar artıq 6000-ə yaxın belə dünya kəşf ediblər. Bu ekzoplanetlərin bir çoxu öz ulduzlarının həyat üçün əlverişli zonasında yerləşir, yəni potensial olaraq yaşamağa yararlıdırlar.
Alimlər ilk dəfə maye karbon əldə edə biliblər
Alimlər ilk dəfə maye karbon əldə edə biliblər
Alimlər ilk dəfə güclü lazer vasitəsilə maye halında karbon əldə edib və laboratoriya şəraitində onun strukturunu öyrəniblər. Əvvəllər bu prosesin mümkün olmadığı düşünülürdü.
Venera ətrafında Yer üçün təhlükəli asteroidlər mövcuddur
Venera ətrafında Yer üçün təhlükəli asteroidlər mövcuddur
Alimlər müəyyən ediblər ki, Günəş ətrafında Venera ilə eyni orbitdə fırlanan və Yer üçün potensial təhlükə yaradan asteroidlər mövcuddur.
Həftənin xəbərləri
