Alimlər süni neyronlar yarada biliblər
Elm & Texnologiya
02.10.2025
Emil Nəcəfov
Alimlər bioloji neyronlara uyğun elektrik funksiyalarına malik süni neyronlar yaratdıqlarını bildirirlər. Bu nailiyyət neyrodegenerativ xəstəliklərin, iflicin və beyin neyronlarının ölümü ilə bağlı digər vəziyyətlərin müalicəsini dəyişdirə bilər. Massaçusets Universitetinin komandası elə süni neyronlar yaradıb ki, onlar yalnız həqiqi neyronların davranışını təqlid etmir, həm də ölçü, enerji sərfiyyatı, siqnal gücü, zamanlama və kimyəvi siqnallara cavab baxımından onlara tam uyğun gəlir. Bu irəliləyiş hesablama texnologiyalarını və tibbi sahəni dəyişə bilər. “Əvvəlki süni neyron versiyaları bizim indi yaratdıqlarımızdan 10 dəfə çox gərginlik və 100 dəfə çox enerji sərf edirdi” - deyə işin həmmüəllifi Jun Yao bildirib.
İndi isə alimlər yalnız yüksək enerji sərfiyyatı problemini həll etməyib, həm də süni neyronları real hüceyrələrə heç bir zərər vermədən qoşmağı bacarıblar. Yeni az enerji sərf edən neyronun sirri elektrik istehsal etmək qabiliyyətinə də malik olan Geobacter sulfurreducens bakteriyasından sintez edilmiş zülal nanotelində gizlənir. Müəlliflər vurğulayırlar ki, hələlik yalnız prototip yaradılıb və sistem orqanizm daxilində sınaqdan keçirilməyə hazır deyil. Bununla belə, tətbiq perspektivləri genişdir: pasiyentlərdə zədələnmiş beyin zəncirlərinin əvəzlənməsi, texnologiyanın beyin-kompüter interfeyslərinin təkmilləşdirilməsi üçün istifadəsi, həmçinin hesablama texnologiyalarının gücləndirilməsi imkanları nəzərdən keçirilir.
Linki kopyala
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
Saturnun peyki Enseladda bioloji həyata işarə edən üzvi birləşmələr aşkar edilib
Saturnun peyki Enseladda bioloji həyata işarə edən üzvi birləşmələr aşkar edilib
Avropa Kosmik Agentliyinin (ESA) Cassini adlı kosmik zondu Saturnun peyklərindən biri olan Enseladın okeanında mürəkkəb kimyanın mövcudluğunu təsdiqləyib. Kosmik zond bu Saturn peykinin yanından 30 noyabr 2010-cu ildə keçərək onun səthinin altından püskürən buz şırnaqlarını qeydə almışdı.
Uranın peyki Arielin səthaltı okeana sahib olduğu ehtimal olunur
Uranın peyki Arielin səthaltı okeana sahib olduğu ehtimal olunur
Yeni tədqiqat göstərir ki, Uranın ən böyük peyklərindən birinin səthinin altında maye sudan ibarət yeraltı okean gizlənir. Uran Günəşdən məsafəsinə görə 7-ci planetdir və onun ətrafında 29 peyk fırlanır.
Alimlər kainatrın ən böyük simulyasiyasını işə salıblar
Alimlər kainatrın ən böyük simulyasiyasını işə salıblar
Biz simulyasiyada yaşayırıqmı? Bu suala hələlik birmənalı cavab yoxdur. Lakin Avropa Kosmik Agentliyinin Euclid kosmik teleskopuna nəzarət edən alimlər tarixdə ən böyük kainat simulyasiyasını təqdim ediblər.
Günəş sistemindəki üçüncü ulduzlararası obyektin olduqca kütləli olduğu təyin edilib
Günəş sistemindəki üçüncü ulduzlararası obyektin olduqca kütləli olduğu təyin edilib
Harvard astronomları və onların həmkarları iyul ayında kəşf edilmiş ulduzlararası 3I/ATLAS kometasını təhlil ediblər və onun anormal dərəcədə kütləvi olduğu qənaətinə gəliblər.
Donuz böyrəyini əldə etmiş pasiyent artıq 200 gündən çoxdur ki, stabil vəziyyətdə yaşayır
Donuz böyrəyini əldə etmiş pasiyent artıq 200 gündən çoxdur ki, stabil vəziyyətdə yaşayır
Çinli alimlər donuz böyrəyinin insana ksenotransplantasiyası üzrə uğurlu ara nəticələr barədə məlumat veriblər. Orqan artıq 200 gündür stabil fəaliyyət göstərir və bütün zəruri funksiyaları yerinə yetirir.
Həftənin xəbərləri
