Antarktidanın buz örtüyü çökmə vəziyyətinə çatıb
Elm & Texnologiya
22.08.2025
Emil Nəcəfov
Qərbi Antarktida buz örtüyü Yer üzündəki ən böyük buz massivlərindən biridir və təxminən 2 milyon kvadrat kilometr ərazini əhatə edir. Lakin indi alimlər hesab edirlər ki, Antarktida buz örtüyü fəlakətli çökmə həddindədir. Avstraliya Milli Universitetinin alimlərinin yeni araşdırmalarına görə, dünyada karbon qazının səviyyəsi artdıqca buz örtüyü zəifləyir və dağılma riski daha da yüksəlir. Alimlərin ilkin proqnozlarına əsasən, buz örtüyü çöksə, dünya okeanının səviyyəsi rekord 3 metr qalxa bilər. Belə kəskin artım nəticəsində dünyanın müxtəlif bölgələrində bir sıra sahilyanı şəhər və qəsəbələr su altında qalacaq.
Böyük Britaniyada Hall, Skeqness, Midlsbro və Nyuport şəhərləri su altında qalacaq. Avropada isə Niderlandın böyük hissəsi, həmçinin Venesiya, Monpelye və Qdansk su altında qalacaq. Tədqiqatın aparıcı müəllifi Nerillie Abram-ın sözlərinə görə, Antarktidanın buzlarında, okeanlarında və ekosistemlərində sürətli dəyişikliklər artıq müşahidə olunur və vəziyyət qlobal istiləşmənin hər bir hissəlik dərəcəsi ilə daha da pisləşəcək. Araşdırmalarında komanda Qərbi Antarktida buz örtüyünün çökəcəyi halda nə baş verəcəyini anlamağa çalışıb. Nəticələr olduqca narahatedici olub. Bu buz nəhənginin dağılması gələcək nəsillər üçün fəlakətli nəticələrə gətirib çıxaracaq.
Abram-ın sözlərinə görə, Antarktida dəniz buzunun yox olması da dolayı təsirləri olan başqa bir dəyişiklikdir. Buna, Antarktida ətrafındakı üzən şelf buzlaqlarının dalğaların təsiri altında dağılmasına daha çox məruz qalması da daxildir. Yeni araşdırmanın nəticələri həmçinin göstərir ki, Antarktida dəniz buzunun azalması və Cənub okeanında dərin sirkulyasiyanın zəifləməsi iqlim istiləşməsinə əvvəlkindən daha çox həssaslığın narahatedici əlamətlərini nümayiş etdirir. Dəniz buzunun okean səthindən yox olması ilə iqlim sistemində saxlanılan günəş istiliyinin miqdarı da dəyişir. Bundan əlavə, alimlər hesab edirlər ki, bu proses Antarktidada istiləşməni daha da gücləndirəcək. Komanda həmçinin bu qənaətə gəlib ki, materikdə baş verən bir sıra digər dəyişikliklər yaxın vaxtlarda geri dönməz hala gələ bilər, o cümlədən:
- Antarktida şelf buzlaqlarının itirilməsi
- İmperator pinqvinlərinin yox olma riski.
Əgər alimlərin ən ekstremal proqnozları doğru çıxarsa və dünya okeanının səviyyəsi həqiqətən də 3 metr qalxarsa, yüzlərlə sahilyanı şəhər su altında qala bilər. Tədqiqatın müəllifləri həmçinin ümid edirlər ki, nəticələr bir daha bəşəriyyətə karbon qazı emissiyalarını məhdudlaşdırmaq və qlobal istiləşməni cilovlamaq zərurətini xatırladacaq.
Linki kopyala
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
Alimlər ən uzaq məsafədə baş vermiş kosmik partlayışı kəşf ediblər
Alimlər ən uzaq məsafədə baş vermiş kosmik partlayışı kəşf ediblər
Astronomlar Einstein Probe kosmik teleskopunun köməyi ilə sürətli rentgen tranzientləri (FXT) adlandırılan yeni və sirli tip kosmik partlayışlar aşkar ediblər.
290 milyon km məsafədən Yer ilə Ayın fotosu çəkilib
290 milyon km məsafədən Yer ilə Ayın fotosu çəkilib
Yer kürəsindən təxminən 290 milyon km məsafəni qət etdikdən sonra NASA-nın Psyche adlı planetlərarası stansiyası ilk dəfə olaraq Yer və Ayın görüntülərini əldə edib. Bu görüntülər nadir metal asteroidi ilə yaxınlaşmağa hazırlıq məqsədilə elmi cihazların genişmiqyaslı kalibrlənməsinin bir hissəsi olub.
Beyin qocalmasını ləngidən zülal aşkar edilib
Beyin qocalmasını ləngidən zülal aşkar edilib
San-Fransiskodakı Kaliforniya Universitetinin alimləri beynin qocalmasında əsas rol oynaya biləcək bir zülalı müəyyən ediblər.
Milyardlarla il bundan öncə Serera cırtdan planeti həyat üçün münbit şəraitə sahib olub
Milyardlarla il bundan öncə Serera cırtdan planeti həyat üçün münbit şəraitə sahib olub
NASA-nın Dawn missiyası Mars və Yupiter arasında yerləşən əsas asteroid kəmərindəki Vesta asteroidini və Serera cırtdan planetini öyrənmək üçün həyata keçirilmişdi və 2018-ci ildə başa çatdı.
Günəş sisteminə gəlmiş üç ulduzlararası obyektin yaşı və hardan gəldiyi təyin edilib
Günəş sisteminə gəlmiş üç ulduzlararası obyektin yaşı və hardan gəldiyi təyin edilib
Son 8 ildə astronomlar Günəş sistemində Süd Yolu qalaktikasının digər hissələrindən gəlmiş üç ulduzlararası obyekt aşkar ediblər. Onlardan biri bu ilin iyulunda kəşf olunub.
Həftənin xəbərləri
