Çinin kosmik stansiyasında yeni növ bakteriya aşkar edilib
Elm & Texnologiya
19.05.2025
Emil Nəcəfov
Çinli alimlər Tiangong adlı kosmik stansiyasında Yer mənşəli tanınmış bir bakteriyanın yeni variantı olan yeni bir bakteriya ştammı aşkar ediblər. Yeni mikroorqanizmə Niallia tiangongensis adı verilib və o, 2023-cü ilin may ayında Tiangong kosmik stansiyasının daxilində aşkarlanıb. Bu, Çin orbital stansiyası bortunda ilk dəfə yeni bir bakteriya ştammının kəşfi kimi qeydə alınıb. Həmin vaxt stansiyada olan “Shenzhou-15” missiyasının heyəti stansiya modullarının səthindən mikroorqanizmləri toplayıb və onlar daha sonra Yerə göndərilib. Alimlər bu nümunələri genom ardıcıllığı və metabolik analiz üsulu ilə tədqiq ediblər.
Ətraflı araşdırmalardan sonra çinli tədqiqatçılar əvvəllər məlum olmayan bir mikroorqanizm aşkar ediblər. Alimlər müəyyən ediblər ki, bu yeni bakteriya ştammı kosmos şəraitində adaptasiya olunma və sağ qalma baxımından unikal qabiliyyətlərə malikdir. Kosmos mühitində mikroqravitasiya, güclü radiasiya təsiri və oksidləşdirici stress kimi amillər canlı orqanizmlərin hüceyrələrinə zərər verə bilər. Yeni mikroorqanizm oksidləşdirici stressə qarşı mübarizədə və radiasiyanın səbəb olduğu zədələrin bərpasında Yer mənşəli “qohumları” ilə müqayisədə daha effektivdir.
Bu mexanizmlərin öyrənilməsi alimlərə astronavtlar üçün qoruyucu strategiyalar hazırlamağa və onların sağlamlıq risklərini azaltmağa kömək edə bilər. Kosmik stansiyalarda mikrobların öyrənilməsi yalnız ekstremal şəraitdə həyatın başa düşülməsi üçün deyil, həm də kosmik gəmilərin və stansiyaların təhlükəsizliyi və etibarlılığı baxımından da vacibdir. Mikroorqanizmlər havanın keyfiyyətinə təsir edə, materialları korlaya və ya avadanlığın işləməsinə mane ola bilərlər. Bakteriya ştammının kosmosda necə sağ qalmasını anlamaq alimlərə mikroorqanizmlərin nəzarətdə saxlanması üçün strategiyalar hazırlamağa kömək edə bilər. Bu strategiyalar kosmik texnologiyalarda, kənd təsərrüfatında və tibbdə potensial tətbiq sahələrinə malik ola bilər.
Alimlərin sözlərinə görə, bu mikroorqanizmin müəyyən üzvi birləşmələri parçalama qabiliyyəti həm kosmosda, həm də Yer üzündə tullantıların dəyərli resurslara çevrilməsi üçün yeni üsulların yaradılmasına imkan verə bilər. Çin orbital stansiyası T-şəkilli konfiqurasiyaya malikdir və 3 əsas moduldan ibarətdir: Tianhe, Wentian və Mengtian. Bu 3 modulun 2022-ci ilin sonunda birləşdirilməsindən sonra Tiangong kosmik stansiyasının əsas quruluşu tamamlanmışdır. Stansiyanın uzunluğu təxminən 55 metr, diametri isə təxminən 39 metrdir. Orbital stansiya Yer ətrafında təxminən 340-450 km hündürlükdə fırlanır. Stansiyanın ekipajı 3 nəfərdən ibarətdir. Planlaşdırılır ki, bu stansiya növbəti onilliyin ortalarına qədər fəaliyyətini davam etdirə biləcək.
Mənbə: Interesting Engineering
Linki kopyala
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
Bir ulduz istənilən anda Günəş sistemini məhv edə bilər
Bir ulduz istənilən anda Günəş sistemini məhv edə bilər
Astronomlar müəyyən ediblər ki, Günəşə yaxın məsafədən keçən ulduzlar Günəş sistemindəki bəzi planetlərin orbitlərini dəyişdirə və nəticədə onların məhvinə səbəb ola bilər. Əvvəllər planetlərin orbitlərinin sabit olduğu hesab edilirdi, lakin yeni araşdırmalar bunun belə olmadığını göstərir.
Alimlər ilk həyatın formalaşdığı mühiti təkrarlaya biliblər
Alimlər ilk həyatın formalaşdığı mühiti təkrarlaya biliblər
Həyatın Yer planetində çox güman ki, isti, hidrogen və dəmir baxımından zəngin olan sualtı “kimyəvi bağçalarda” başladığı ehtimal edilir. Yeni bir araşdırmada alimlər bu mühiti laboratoriya şəraitində təqlid ediblər və maraqlı bir nəticə ilə qarşılaşıblar.
NASA-nın elmi kompleksində 26 növ yeni mikrob aşkar edilib
NASA-nın elmi kompleksində 26 növ yeni mikrob aşkar edilib
NASA-nın 2007-ci ildə Phoenix Mars endirici modulunun buraxılışına hazırlıq üçün istifadə etdiyi və mikrobların miqdarına dair ciddi tələblərlə inşa olunmuş "təmiz otaqlar" əslində elə də təmiz deyilmiş.
Perseverance aparatı Marsda ilk dəfə qütb parıltısını müşahidə edib
Perseverance aparatı Marsda ilk dəfə qütb parıltısını müşahidə edib
Qütb parıltıları kosmik hava şəraitinin təzahürlərindən biridir və onun aktivliyini izləməyin yollarından sayılır. Günəşdən atılan plazma planetlərə çataraq onların atmosferlərinin yuxarı qatlarındakı qaz atomları ilə qarşılıqlı təsirə girir.
Dünyada ilk dəfə gen redaktəsi sayəsində bir körpənin həyatını xilas etmək mümkün olub
Dünyada ilk dəfə gen redaktəsi sayəsində bir körpənin həyatını xilas etmək mümkün olub
Bir qrup həkim və alim nadir genetik xəstəliyin müalicəsində irəliləyiş əldə edərək tarixdə ilk dəfə fərdiləşdirilmiş gen redaktəsi terapiyasını tətbiq edib.
Həftənin xəbərləri
