James Webb 250 000-dən çox qalaktikanı bir fotoda əks etdirib
Elm & Texnologiya
04.08.2025
Emil Nəcəfov
James Webb kosmik teleskopu NASA-nın, Avropa Kosmik Agentliyi (ESA) və Kanada Kosmik Agentliyinin (CSA) birgə layihəsidir. Bu teleskop 2500-dən çox qalaktikanın əks olunduğu yeni, təsirli bir görüntünün əsas məlumat mənbəyi olub. 2003-cü ildə Hubble kosmik teleskopu mövcud elmi alətlərindən istifadə edərək kosmosun kiçik bir hissəsinə dərindən baxmaq üçün müşahidələr aparmışdı. Nəticədə təxminən 10 000 uzaq qalaktikanın yer aldığı məşhur Hubble Ultra Deep Field (HUDF) görüntüsü əldə edilmişdi. 2012-ci ildə isə teleskopdan istifadə olunaraq daha da dərin bir görüntü - Hubble Extreme Deep Field (XDF) çəkildi və bu görüntü HUDF-nin mərkəzi hissəsini əhatə edirdi. İndi isə daha müasir kosmik teleskop olan James Webb öz elmi alətlərindən istifadə edərək həmin kosmik sahəyə yenidən baxış keçirib.
Bu müşahidə olunan sahə MIRI Deep Imaging Survey (MIDIS) adlandırılıb. Müşahidələr üçün orta infraqırmızı diapazon kamerası olan Mid-InfraRed Instrument (MIRI) və yaxın infraqırmızı diapazon kamerası olan NIRCam-dan əldə edilən məlumatlardan istifadə olunub. Ümumilikdə cihazlar bu məlumatları toplamaq üçün 100 saatdan çox işləyiblər. Bu məlumatlar astronomlara James Webb-in baxış sahəsinə düşən qalaktikaların milyardlarla il ərzində necə formalaşıb təkamül keçirdiklərini öyrənmək imkanı verir. Obyektivin yönəldiyi səmanın kiçik bir hissəsində teleskopun cihazları 2500-dən çox qalaktika qeydə alıb. Onların yüzlərlə, çox güman ki, toz buludları ilə örtülmüş kütləli sistemlər və ya kainatın erkən mərhələlərində formalaşmış yetkin ulduzlara sahib təkamül etmiş qalaktikalardır.
Teleskop kamerasının, hətta orta infraqırmızı diapazonda belə, yüksək dəqiqliyi sayəsində tədqiqatçılar bir çox qalaktikanın strukturunu müşahidə edə və onların əks etdirdikləri işığın paylanmasını araşdıra bilirlər. Bu isə onların təkamülünü daha dərindən anlamağa kömək edir. Təqdim olunan görüntüdə müxtəlif növ infraqırmızı şüalanmaya müxtəlif rənglər uyğunlaşdırılıb. Məsələn, narıncı və qırmızı rənglər orta infraqırmızı diapazondakı ən uzun dalğa boylarına uyğundur. Bu rənglərdə görünən qalaktikalar xüsusi özəlliklərəmalikdirlər - yüksək toz konsentrasiyası, aktiv ulduz yaranması və ya çoxlu infraqırmızı işıq saçan parlaq qalaktika nüvəsi. Yaşıl-ağımtıl görünən kiçik qalaktikalar isə xüsusilə uzaqda yerləşirlər.
Linki kopyala
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
Kainatdakı ilk ulduzlar ilkin qara dəliklər vasitəsilə formalaşmış ola bilərlər
Kainatdakı ilk ulduzlar ilkin qara dəliklər vasitəsilə formalaşmış ola bilərlər
Araşdırma göstərib ki, kütləsindən və sayından asılı olaraq ilkin qara dəliklər ilk ulduzların yaranma prosesini həm sürətləndirə, həm də ləngidə bilərdi. Astronomlar hesab edirlər ki, Böyük partlayış zamanı yaranmış ilkin qara dəliklər kainatda ilk ulduzların formalaşmasında mühüm rol oynamış ola bilər.
Yeni üsul torpağın münbitliyini 3000 il əvəzinə bir neçə həftəyə bərpa edir
Yeni üsul torpağın münbitliyini 3000 il əvəzinə bir neçə həftəyə bərpa edir
Almaniyanın Humify startapı torpağın münbitliyinin bərpasına imkan verən bir texnologiya hazırlayıb. Bu texnologiya təbiətdə təxminən 3000 il çəkən təbii regenerasiya prosesini cəmi bir neçə həftəyə endirməyə imkan verir.
Mars buzlaqlarının tərkibinin 80%-dən çoxu su buzundan ibarətdir
Mars buzlaqlarının tərkibinin 80%-dən çoxu su buzundan ibarətdir
Yeni radiolokasiya məlumatlarının təhlili indiyədək Marsın orta enliklərində yerləşən nəhəng buzlaqların tərkibi haqqında ən inandırıcı sübutları təqdim edir: bu buzlaqlar əsasən qaya deyil, 80%-dən çox dərəcədə son dərəcə təmiz su buzundan ibarətdir.
Günəş sistemindəki 3-cü ulduzlararası kometa barəsində yeni məlumatlar əldə edilib
Günəş sistemindəki 3-cü ulduzlararası kometa barəsində yeni məlumatlar əldə edilib
1 ay əvvəl dünya Günəş sistemində üçüncü ulduzlararası obyektin - 3I/ATLAS kometasının kəşf olunduğunu öyrəndi. Bu kometanı ATLAS adlı robotlaşdırılmış rəsədxana aşkar edib. Məlum olub ki, həmin kometa təsadüfən yeni Vera Rubin adına rəsədxananın texniki şəkillərinə də düşüb.
Kosmik şüalar buz planetlərinin dərinliklərindəki potensial həyatı dəstəkləyə bilərlər
Kosmik şüalar buz planetlərinin dərinliklərindəki potensial həyatı dəstəkləyə bilərlər
İyulun 28-də International Journal of Astrobiology jurnalında dərc olunmuş bir tədqiqat göstərib ki, kosmik şüalar planetlərin səthi altında yerləşən buz və suyu parçalaya bilər və bu zaman enerji elektronlar şəklində açığa çıxır.
Həftənin xəbərləri
