Riyazi model Yer kürəsində həyatın spontan yaranması ehtimalını azaldır
Elm & Texnologiya
02.09.2025
Emil Nəcəfov
Elm hələlik erkən Yer üzərində cansız materiyadan həyatın necə yarandığı sualına inandırıcı şəkildə cavab verə bilmir. Alqoritmik informasiya nəzəriyyəsini mürəkkəbliyi qiymətləndirmək üçün tətbiq edən ingilis riyaziyyatçısı Robert Endres sadə kimyəvi komponentlərdən ən erkən canlı hüceyrənin öz-özünə yığılması üçün nə qədər vaxt lazım olacağını təhlil edib. O, belə nəticəyə gəlib ki, təbii şəraitdə həyatın spontan yaranması son dərəcə qeyri-mümkündür. Yeni tədqiqat realist prebioloji şəraitdə strukturlu bioloji informasiyanın yaradılmasının nəhəng mürəkkəbliyini vurğulayır. Bu prosesi, həyatın mənşəyi haqqında məqaləni səhifədə hərfləri təsadüfi şəkildə yerləşdirərək yazmağa cəhd etməklə müqayisə etmək olar.
Tələb olunan mürəkkəblik artdıqca uğur şansı daha da azalır. London İmperial Kollecindən Robert Endres alqoritmik informasiya nəzəriyyəsini tətbiq edərək başa düşməyə çalışır ki, kimyəvi inşa bloklarından ilk canlı hüceyrənin, yaxud protosel adlanan ilkin hüceyrənin spontan formalaşması üçün nə lazım olardı. Onun seçdiyi metod göstərir ki, təbii şəraitdə belə bir hadisənin baş verməsi çox az ehtimallıdır. Endres-in əldə etdiyi nəticələr göstərir ki, təsadüf və təbii kimyəvi reaksiyaların birləşməsi erkən Yer dövründə həyatın məhdud zaman ərzində yaranmasını izah etmək üçün kifayət etmir.
Çünki sistemlər adətən nizamdan çox nizamsızlığa meyl edir və bu da həyat üçün zəruri olan yüksək təşkilatlanmış strukturların formalaşmasının qarşısında ciddi maneələr yaradır. Bu, həyatın yaranmasının mümkünsüz olduğunu demir, lakin müasir elmin bu suala cavab vermək üçün kifayət qədər biliyə sahib olmadığını göstərir. Tədqiqat, cansız materiyadan həyatın yaranmasının fiziki prinsiplərinin formalaşdırılmasının bioloji fizikanın ən mühüm vəzifələrindən biri olaraq qalmasını vurğulayır. Məqalənin müəllifinin fikrincə, ağlabatan alternativ kimi panspermiya fərziyyəsi irəli sürülə bilər. Bu fərziyyəyə görə, həyat Yer üzünə yüksək inkişaf etmiş yadplanetli sivilizasiyalar tərəfindən qəsdən gətirilmiş ola bilər. Eyni zamanda, Endres qeyd edir ki, bu fikir daha sadə izahları üstün tutmağı tələb edən Okkam ülgücü prinsipinə ziddir.
Linki kopyala
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
Kanadalı alimlər soyuq termonüvə sintezi yolunda inqilabı addım atıblar
Kanadalı alimlər soyuq termonüvə sintezi yolunda inqilabı addım atıblar
1989-cu ilin sensasiyası adi temperatur və təzyiq şəraitində termonüvə sintezinin əldə olunması xəbəri oldu. ABŞ-dan olan iki tədqiqatçı guya ağır suda katalizator iştirakı ilə elektrokimyəvi reaksiya prosesində müsbət enerji çıxışı əldə etmişdi.
Mars mantiyasında yad formalaşmalar aşkar edilib
Mars mantiyasında yad formalaşmalar aşkar edilib
NASA InSight eniş modulu tərəfindən əldə edilən məlumatlar Marsın daxili quruluşunun unikal xüsusiyyətlərini üzə çıxarıb və onun mantiyasında yad formalaşmalar aşkar edilib.
Alimlər 14 qalaktikanı birləşdirən 5.5 milyon işıq ili uzunluqlu kosmik sapı kəşf ediblər
Alimlər 14 qalaktikanı birləşdirən 5.5 milyon işıq ili uzunluqlu kosmik sapı kəşf ediblər
Alimlər hesab edirlər ki, onlar qalaktikaları kosmik torla birləşdirən ən uzun fırlanan qalaktik sapı kəşf ediblər. Astronomlar lokal kainatı, xüsusən də qalaktikaları birləşdirən iri kosmik strukturları müşahidə ediblər.
Alimlər Yupiterin nə zaman formalaşdığını meteoritlər vasitəsilə təyin edə biliblər
Alimlər Yupiterin nə zaman formalaşdığını meteoritlər vasitəsilə təyin edə biliblər
Ərimiş süxur damcılarının - meteoritlərdə aşkar edilən kiçik qalıqların - öyrənilməsi və modelləşdirilməsi Günəş sistemindəki ən böyük planetin yaranma vaxtını müəyyən etməyə imkan verib.
Çində süni uşaqlığa sahib robotun hazırlanması məlumatı fake imiş
Çində süni uşaqlığa sahib robotun hazırlanması məlumatı fake imiş
Ötən həftə KİV-də Çində hazırlanmaqda olan süni uşaqlığa sahib robot haqqında məlumat yayıldı. Mənbələr bu texnologiyanın yaradıcısı kimi Kaiwa Technology şirkətindən Zhang Qifeng-in adını çəkir və guya o, 2026-cı ilə qədər 100 000 yuan (13 900$) dəyərində prototip təqdim etməyi planlaşdırırmış.
Həftənin xəbərləri
