Yaponlar davamlı termonüvə reaksiyasına yaxındırlar
Elm & Texnologiya
28.10.2025
Emil Nəcəfov
Yaponiyanın Helical Fusion startapı yüksək temperaturlu superkeçirici bobinin mühüm sınaqlarını uğurla başa vurduğunu açıqlayıb. Termonüvə reaktorlarının əsas komponenti olan bu sistem, termonüvə qurğusundakı maqnit mühitini təkrarlayıb və ilk dəfə olaraq superkeçirici şəraitdə sabit cərəyan axınını təmin edib. Bu nəticə şirkətə sabit və fasiləsiz termonüvə reaksiyalarının həyata keçirilməsinin mümkünlüyünü sübut edəcək nümayiş reaktoru yaratmaq üçün yol açır. Helical Fusion startapı, Yaponiyanın Milli Termonüvə Elmləri İnstitutu tərəfindən hazırlanmış spiral termonüvə sintezi texnologiyasının davamçısıdır.
Şirkət spiral formada yerləşdirilmiş maqnit bobinləri vasitəsilə yüksək temperaturlu plazmanı sabit saxlayan spiral stellerator üzərində işləyir. Helical Fusion-un məqsədi bu texnologiya əsasında dünyanın ilk kommersiya baxımından səmərəli termonüvə elektrik stansiyasını yaratmaqdır. Planlaşdırılan müddət - 2030-cu illərdir. Belə bir konstruktor plazmanın saxlanmasını xarici cərəyan mənbəyi olmadan təmin edir ki, bu da digər termonüvə sintezi modelləri ilə müqayisədə daha uzunmüddətli və sabit işləməyə imkan yaradır.
Milli Termonüvə Tədqiqatları İnstitutu bazasında keçirilmiş sınaqlar zamanı 15 K (-258 dərəcə Selsi) temperaturda 7 T maqnit sahəsində 40 kA sabit superkeçirici cərəyan əldə edilib. “Bu o deməkdir ki, termonüvə energetikasında dünyanın qalan hissəsindən irəlidə olan bir səviyyəyə çatmaq imkanı nümayiş etdirildi” - deyə Helical Fusion şirkətinin baş direktoru Takaya Taguchi mətbuat konfransında bildirib. Dünyada termonüvə sintezi sahəsində fəaliyyət göstərən təxminən 50 layihə arasında Helical Fusion şirkəti kommersiya baxımından dayanıqlı termonüvə enerjisi üçün 3 əsas tələbi eyni anda qarşılayan ilk layihə olmağa çalışır:
1. Sabit şəkildə elektrik enerjisi istehsal etmək
2. İstehlak etdiyindən daha çox enerji yaratmaq
3. Komponentlərin mütəmadi texniki xidmətini təmin etmək.
Yaponiyanın yeni baş naziri Sanae Takaichi nüvə termonüvəsi sənayesinə dəstəyini ifadə edib, bu da ölkədə hələ gənc olan bu sahədə gözləntiləri artırıb. Son 5 ildə ABŞ və Çin termonüvə sintezi üzrə tədqiqat və inkişaf işlərinə 6.6 milyard dollardan çox investisiya yatırdığı halda, Yaponiyanın bu sahəyə yatırdığı investisiyalar 10 qat azdır. Bununla belə, Helical Fusion rəhbəri hökumətin Takaichi administrasiyası dövründə bu fərqi azaldacağına ümid etdiyini bildirib.
Linki kopyala
thermo nuclear fusion reaction
termonuve sintez reaksiyasi
science news
texnoloji xeberler
elmi xeberler
Termonüvə enerjisi
tech news
thermonuclear energy
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
Alimlər qeyri-adi planetar sistemi kəşf ediblər
Alimlər qeyri-adi planetar sistemi kəşf ediblər
Beynəlxalq astronomlar qrupu bizdən təxminən 190 işıq ili məsafədə yerləşən TOI-2267 adlı ikiulduzlu sistemdə Yer ölçüsündə 3 planet aşkar edib. Bu kəşf alimlərə ikiulduzlu sistemlərdə planetlərin necə formalaşdığını və sabitliklərini necə qoruduqlarını daha dərindən anlamağa kömək edəcək.
Çinlilər insan beyni kimi çalışan soyuducu ölçüsündə superkompüter hazırlayıblar
Çinlilər insan beyni kimi çalışan soyuducu ölçüsündə superkompüter hazırlayıblar
Keçən əsrin ilk yarısında yaradılmış ilk kompüterlər nəhəng sahələri tuturdular. Müasir superkompüterlərin meydana çıxması ilə vəziyyət əhəmiyyətli dərəcədə dəyişməsə də, çinli tərtibatçılar ölçüləri kiçik məişət soyuducusu ilə müqayisə edilə bilən, kompakt və enerjiyə qənaətcil superkompüter yaratmağa nail olublar.
Süd Yolu qalaktikasından kənarda ilk dəfə həyatın yaranması üçün vacib elementlər aşkar edilib
Süd Yolu qalaktikasından kənarda ilk dəfə həyatın yaranması üçün vacib elementlər aşkar edilib
Astronomlar ilk dəfə olaraq Süd Yolu qalaktikasından kənarda - mürəkkəb üzvi molekullar şəklində həyatın yaranması üçün lazım olan dondurulmuş maddələr aşkar ediblər. Bu maddələr təxminən 160 000 işıq ili uzaqlıqda yerləşən, Süd Yolunun peyk qalaktikası olan Böyük Magellan Buludunda tapılıb.
Yer kürəsindən 18 işıq ili uzaqlığında həyat üçün yararlı ola biləcək ekzoplanet kəşf olunub
Yer kürəsindən 18 işıq ili uzaqlığında həyat üçün yararlı ola biləcək ekzoplanet kəşf olunub
Kaliforniya Universitetinin Irvine kampusundan olan alimlər GJ 251c adlı ekzoplanetin kəşf edildiyini açıqlayıblar - bu, Günəş sistemindən cəmi 18 işıq ili uzaqlıqda yerləşən bir Super Yerdir. Bu planet, potensial olaraq həyat üçün yararlı ola biləcək bizə ən yaxın planetlərdən biridir. Artıq minlərlə kəşf edilmiş ekzoplanet arasında bu cür tapıntı son dərəcə nadirdir və onun elmi dəyərini qiymətləndirmək çətindir.
Çin növbəti 5 il üçün texnoloji prioritetlərini təyin edib
Çin növbəti 5 il üçün texnoloji prioritetlərini təyin edib
2026-2030-cu illər arasında Çin yeni energetika, yeni materiallar, aerokosmik sənaye və aşağı hündürlüklü aviasiya kimi sahələrə xüsusi diqqət ayırmağı planlaşdırır.
Həftənin xəbərləri
