James Webb Uranın daha öncə bilinməyən yeni peykini kəşf edib
Elm & Texnologiya
20.08.2025
Emil Nəcəfov
James Webb öz inanılmaz həssaslığını Günəş sistemimizdə yeni kəşflə təsdiqlədi. O, Uranın əvvəllər məlum olmayan bir peykini aşkar edib və bununla da bu uzaq planetin məlum peyklərinin sayını 29-a çatdırıb. Təəccüblüdür ki, 40 il əvvəl bu peyk NASA-nın planetin yanından keçmiş Voyager-2 zondunun müşahidəsindən də yayınmışdı. Kəşf hər biri 40 dəqiqəlik ekspozisiya ilə çəkilmiş 10 şəkildən sonra edilib. Müşahidələr 2 fevral 2025-ci ildə aparılıb. Araşdırma ilə bağlı məqalə hələ rəyçidən keçməyib, lakin NASA artıq mətbuat relizi dərc edib. Müşahidələri Kolorado ştatının Boulder şəhərində yerləşən Southwest Research Institute (SwRI) mütəxəssislərinin rəhbərlik etdikləri astronomlar həyata keçiriblər.
“Bu obyekt 40 dəqiqəlik ekspozisiya ilə çəkilmiş 10 şəkil seriyasında, yaxın infraqırmızı diapazon kamerası (NIRCam) vasitəsilə aşkar edilib. Bu kiçik bir peykdir, amma olduqca vacib bir kəşfdir, çünki təxminən 40 il əvvəl NASA-nın Voyager-2 kosmik aparatı planetin yanından keçərkən belə onu aşkar edə bilməmişdi” - deyə alimlər izah ediblər. Aşkar edilmiş obyektə S/2025 U1 işçi indeksi verilib. Ona rəsmi adı Beynəlxalq Astronomiya İttifaqı (IAU) təyin edəcək. Uranın bütün peykləri Shakespeare və Alexander Pope əsərlərinin personajlarının adlarını daşıyır. S/2025 U1-in ölçüləri təqribən 10 km diametrində qiymətləndirilir, əgər onun parlaqlığına dair hesablamalar (Uranın daha böyük peyklərinin parlaqlıq məlumatlarına əsasən) düzgün aparılıbsa. Ona görə də təəccüblü deyil ki, Voyager-2 planet sistemindən keçərkən bu peyki müşahidə etməmişdi.
Uranın mərkəzindən S/2025 U1 peykinin məsafəsi 56 000 km-dir. Təqdim olunmuş təsvirlərdə obyekt dairə ilə işarələnib, tam şəkil isə 1.0-2.4 mikrometr dalğa uzunluqları diapazonunda çəkilmiş kombinə olunmuş görüntüdür. Bu birləşmə planeti, onun atmosferini, halqalarını və peyklərini eyni vaxtda müşahidə etməyə imkan verir. Demək olar ki, dairəvi orbitə malik olan və Uranın ekvatoru boyunca yerləşən S/2025 U1 peyki görünür ki, planetin cazibə qüvvəsi tərəfindən tutulduğu andan bəri öz mövqeyini demək olar dəyişməyib. O, Uranın xarici halqasına kifayət qədər yaxın yerləşir və yaxın peyklər sistemində planetin 14-cü peyki olub. Bu, Uranın cazibəsi, onun halqaları və peyklərinin bir-biri ilə sıx bağlı olduğu çox mürəkkəb bir sistemdir. S/2025 U1-in kəşfi ilə alimlər bu kosmik sahədə buna bənzər daha çox kiçik obyektlərin ola biləcəyini ehtimal edirlər. Görünür, davamı gələcək!
Linki kopyala
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
Çin Saturnun peyki Enselada tədqiqat missiyası hazırlayır
Çin Saturnun peyki Enselada tədqiqat missiyası hazırlayır
Elmi ictimaiyyətdə Çin alimlərinin cəsarətli planı barədə məlumatlar yayılıb. Söhbət, Saturnun peyki olan Enselada kosmik aparat göndərilərək onun potensial yaşama qabiliyyətinin araşdırılmasından gedir.
Görmə qabilliyyətinin əməliyyatsız korreksiya üsulu hazırlanıb
Görmə qabilliyyətinin əməliyyatsız korreksiya üsulu hazırlanıb
ABŞ-dan olan alimlər görmə qabiliyyətinin korreksiyası üçün yeni bir texnologiya üzərində çalışırlar. Bu texnologiya LASIK lazer əməliyyatlarını əvəz edə bilər.
Yer kürəsindəki suyun kosmosdan gəldiyi fərziyyəsinə dair yeni sübut əldə edilib
Yer kürəsindəki suyun kosmosdan gəldiyi fərziyyəsinə dair yeni sübut əldə edilib
12P/Pons-Brooks kometasının (Şeytan kometası adı ilə də tanınır) spektrindəki su izlərini öyrənmək, onun tərkibindəki suyun Yer üzündəki su ilə “demək olar ki, tamamilə eyni” olduğunu göstərdi.
Alimlər ən süni həyat formasını yaradıblar
Alimlər ən süni həyat formasını yaradıblar
Britaniya alimləri Yer üzündəki hər hansı digər canlı orqanizmdən daha mürəkkəb və nizama salınmış genetik koda malik süni bakteriya yaradıblar. Syn57 adlı bağırsaq çubuğu (Escherichia coli) bu günə qədər mümkün olmuş ən az kodon sayı ilə sintez olunub
Yadplanetli həyat növü susuz da mövcud ola bilər
Yadplanetli həyat növü susuz da mövcud ola bilər
Yeni araşdırma ehtimal edir ki, su həyat üçün zəruri komponent hesab olunsa da digər qaya tipli planetlərdəki həyat üçün mütləq lazım olmaya bilər. Yəni, bəlkə də həyat yalnız suya bağlı deyil və yadplanetli həyat növü qeyri-adi duzlu maye hesabına mövcud ola bilər.
Həftənin xəbərləri
